​In september verscheen Romeo en Julia, Blossombooks eerste uitgave in een reeks van allemaal hervertellingen van allerlei bekende klassiekers. In dit geval is Shakespeare’s legendarische toneelstuk herverteld door Tiny Fissher in een ongelooflijk mooie editie die iedere boekenwurm alleen al met de cover doet wegzwijmelen. Toch ontstond er bij het nieuws van deze nieuwe reeks uitgaven een hele discussie in onze Whatsapp groepchat. En dus willen we toch even de sprong in het diepe wagen en nadenken over de waarde van deze zet.

BlossomBooks motivatie voor deze uitgaven, is het feit dat er veel klassiekers zijn die men wel ként, maar zelden leest. Ze worden niet gelezen omdat ze te moeilijk zijn en mensen het dus niet aandurven. Een hervertelling meet met het taalgebruik, de manier van verhalen vertellen zoals vooral jongeren de dag van vandaag kennen, is misschien dan wel de beste manier om hen aan te sporen de verhalen wel te doen lezen.

Er zijn echter enkele bedenkingen die ik mij maak bij deze redenering.

Ten eerste: ligt het wel degelijk aan de manier waarop de boeken geschreven zijn dat ze niet snel worden gelezen? Ik denk eerder dat het ligt aan het collectief beeld dat we hebben van deze boeken dat ze niet worden gelezen.
“Klassiekers zijn oud. En oud betekent moeilijk.”
Als iemand die véél klassieke werken heeft gelezen en erover heeft gepraat, is dit de redenering die ik vaak hoor en waardoor ik vaak moet zuchten. Want wat een bullshit.
Al sinds romans zoals wij ze kennen geschreven worden, is er een ding een feit: ze worden geschreven in de volkstaal op een manier waarop dus het volk spreekt. Ja, uiteraard, is dat een groot verschil met hoe we hedendaags praten. Maar in feite niet zo groot als je denkt.
Een hervetaling van Shakespeare begrijp ik: hij schrijft Engels uit de 16e eeuw (?). Een hervertaling van Mary Shelleys Frankenstein vind ik een héél slechte keuze.
Sinds de 19e eeuw is Engels weinig veranderd en met een gewone vertaling van het werk naar het Nederlands nu, heb je een perfect en vlot leesbaar boek. Ik las een Penguin uitgave van Frankenstein van enkele jaren terug en ik moet zeggen dat dit boek zooooo aangenaam en vlot las. Shelleys stijl was, is en blijft simpelweg toegankelijk op zich.
En toch hoor ik zooo vaak dat klassiekers moeilijk geschreven zijn. Misschien wat langere zinnen hier en daar, misschien wat ouder woordgebruik dan je gewend bent - maar vaak ligt dat zelfs aan de vertaling. Met de meeste klassiekers zit je al heel goed met een recente vertaling. Een hervertaling is zelden nodig om het vlot leesbaar te maken.
Maar mensen doen graag alsof deze boeken moeilijk zijn. En door dan nog een reeks hertalingen uit te geven, wordt dat collectief beeld vergroot. En dat vind ik jammer.

Ten tweede denk ik dat er een misvatting is dat jongeren ze niet lezen, in het algemeen. Ik amuseerde mij heel erg met Jane Eyre en Wuthering Heights toen ik een jaar of zeventien was. Uiteraard is dat niet de standaard, maar jongeren hebben nu simpelweg ook zoveel boeken speciaal gemaakt voor hen om te lezen. YA is er nu eenmaal. Perfect logisch dat ze dat kiezen, het wordt rechtstreeks aan hen gepromoot.
Ik vind het dan enkel zwak om ook nog klassiekers voor hen om te zetten, alsof alles voor jongeren herverteld moet worden voor ze het begrijpen. Laat klassiekers toch gewoon voor wat ze zijn en zullen blijven en laat ons onze YA lezen tot we zin hebben in iets anders, wat klassiekers nu eenmaal zijn. Iets anders. In plaats van het om te zetten naar YA voor ons. Hoeft toch gewoon niet.

Brengt mij met het derde punt: er is veel YA, en dat is dan vooral vertaald werk. En nu er wel de kans wordt gegeven aan een Nederlandse auteur om iets binnen dit doelpubliek te schrijven, is het weer een hervertelling. Waarom wordt dan niet YA van Nederlandstalige bodem aangemoedigd? Waarom per se weer gaan voor de zoveelste hervertelling terwijl er ook een heel creatief, cultureel landschap is en waar nog zoveel vorm aan gegeven kan worden maar tegelijkertijd weinig uitgevers naar omkijken? Waarom weer de stem geven aan verhalen die al verteld zijn, in plaats van te luisteren naar degenen die smeken voor een klein publiek?

En dat brengt mij bij een nog een wat sentimenteler punt: zoveel van de waarde van klassieke werken, hangt vast aan het taalgebruik, de opbouw, de context, de manier waarop de personages worden neergezet. Het zit in de miniemste details, de kleinste gaten zijn door dronken met de eigenheid van een auteur, zijn omgeving, zijn tijd. De eigenheid zit zo diep en vormt één geheel dat in geen enkele manier tot zijn recht kan komen in een andere soort herwerking. Het is een product van zijn tijd. Klassiekers zijn echo’s vanuit het verleden en een groot deel aan de ervaring van het lezen, ligt al in het besef dat je iets leest van 100; 200 jaar oud.

Een hertaling zal noooooit dit effect kunnen hebben. En zal zelfs veel van het werk onrecht aandoen. Een hertaling wordt uiteindelijk, of je dit nu wil of niet, een product van de tijd van de hertaler. Daar kan je niets aan doen. En voor mij zegt dit, het feit dat je sowieso te maken hebt met iets waar sluimeringen van onze tijd in zit, genoeg: je zal niet dezelfde ervaring hebben als het originele werk te lezen.

Het is dan kostbaarder om jongeren verhalen uit het heden, uit zijn omgeving te brengen dan om iets te herkauwen omdat je denkt dat ze het niet aankunnen. 

​“Beoordeel de kunst niet op de artiest”. Een uitspraak waar best veel tweestrijd over bestaat. Gaat kunst namelijk niet om de kunst zelf? Je vindt iets mooi om hoe het is, niet om de maker. Toch is dat wel heel makkelijk gezegd. Dit kan al klein beginnen. Denk bijvoorbeeld aan een nieuw boek van je favoriete auteur. Daar denk je automatisch al positiever over dan een boek van iemand van wie je nog nooit gehoord hebt. Of stel je voor, je kent zelf iemand die een boek uitgegeven heeft. Kan je daar echt negatief over zijn? Als we het werk geheel los zouden zien van de maker, zou dat moeten kunnen. Toch merk ik bij mezelf dat dit niet het geval is, want hoe graag ik ook honderd procent objectief wil zijn, ik ben altijd toch wel een beetje subjectief.

Nu zijn dit erg milde voorbeelden, maar er bestaan ergere gevallen. Denk hierbij aan Bernini, een beeldhouwer uit de zestiende eeuw die prachtige beelden heeft gemaakt. Wat hij verder deed? Hij heeft onder andere iemand vermoordt en een vrouw verkracht. Maakt het ons uit? Niet echt, want die man maakte toch prachtige beelden. Hetzelfde met Picasso, de schilder uit de twintigste eeuw. Hij was weliswaar een vrouwenhater, maar hij staat nog altijd bekend om zijn schilderijen en wordt er bijna om vereerd. Deze voorbeelden zijn echter oud. Wat boeit het als ik geld betaal om iets van Bernini of Picasso te zien? Daar steun ik ze toch niet mee, want ze zijn allang dood. Ze kunnen geen schade meer aanrichten. Waarom zou ik dan niet hun kunst bekijken? Ik zal zelf heel eerlijk zijn: Bernini’s beelden vind ik prachtig. Ik zou zo terugreizen naar Italië om ze weer te kunnen bekijken en ik ben er ook altijd heel enthousiast over als het opkomt in een gesprek. Bernini als persoon? Daar ben ik totaal geen fan van. Hij had langer in de gevangenis moeten zitten dan gebeurde. Maar hij werd vrijgesproken, wegens zijn kunst. Is dat eerlijk?

In dit voorbeeld kunnen we heel makkelijk de vinger naar iemand anders wijzen. Het was de paus en de bevolking van toen die achter hem stond. Ik bedoel, wij hadden het toch echt anders gedaan. We leefden toen niet, dus het is niet onze schuld dat het zo verliep. Maar eerlijk, doen we het nu werkelijk anders? Laten we beroemde mensen nu niet nog steeds wegkomen met uitspraken die eigenlijk niet kunnen, gewoon omdat we hun werk goedvinden? Misschien in minder extreme mate dan toen, maar kunst is nog steeds onlosmakend met de artiest verbonden. Een heel duidelijk voorbeeld daarvan is het drama rondom Kevin Spacey. Nadat uitkwam dat hij meerdere minderjarige jongens aangerand had, werd hij direct uit de serie House of Cards gezet, tot teleurstelling van vele kijkers. Ik kan weinig uitspraken doen over de serie zelf, want ik heb het nooit echt gevolg. Echter, ik kan me voorstellen dat je als kijker dan in een soort dilemma zit: je wéét dat het fout is wat er gebeurd is, maar stiekem vind je het ook heel jammer dat de serie niet meer kan zijn zoals het was. Voor sommigen weegt dat tweede zelfs zo zwaar mee dat ze zullen ontkennen dat het gebeurd is. De kunst is namelijk onlosmakend met de artiest verbonden, of we dat nu willen of niet.

Zozeer als een film of serie niet hetzelfde is zonder bepaalde acteurs, is een boek niet hetzelfde als het door iemand anders geschreven zou zijn. Maar anders dan bij films is een auteur niet slechts een element. Het is de schepper. Dit zie je ook terug in andere vormen van kunst, zoals bijvoorbeeld beeldhouwen, schilderen, tekenen en in sommigen gevallen ook zingen. Hierdoor wordt het product min of meer afhankelijk van één persoon (erbuiten gelaten dat boeken bijvoorbeeld geëdit worden en veel mensen meewerken in het ‘perfectioneren’ ervan). De perceptie van die persoon is heel belangrijk. Waar Bernini bijna heilig verklaard werd en daarmee bijna overal mee wegkwam, kan het tegenovergestelde ook gebeuren. Zo heb ik ooit iemand horen zeggen dat ze geen boeken meer van Sarah J. Maas ging lezen, omdat die zich onbeschoft tegen haar gedroeg. Is dat eerlijk? Misschien. Het is een persoonlijke keuze. Voor Maas zelf maakt het niet zoveel uit: ze heeft genoeg andere lezers en dit was slechts één ervaring. Haar verkoop zal er niet echt op achteruitgaan.

Het wordt extremer wanneer het gaat over auteurs die in grote kwesties betrokken raken, zoals plagiaat. Hier werd Cassandra Clare van beschuldigd met haar serie van the Mortal Instruments. Voor het gemak zal ik daar zelf geen standpunt innemen, maar voor sommige mensen was dit schandaal een reden te stoppen met het lezen van haar boeken. Niet omdat ze haar boeken slecht of problematisch vonden, maar omdat ze niet iemand willen steunen die zich in zulke zaken mengt. Het geld dat ze uitgeven aan haar boeken, ziet Clare namelijk ook terug. En je kan toch niet iemand steunen die zoiets slechts heeft gedaan?

Maar net als met alles waar je van houdt, is het lastig dat in een keer op te geven. Bovendien lijkt er ook altijd onzekerheid over alles te bestaan. Is het echt zo gebeurd? Het blijft allemaal een beetje vaag. En waarom iets opgeven waar je zoveel van houdt, als je niet eens zeker weet of het waar is?

Tegelijkertijd is soms juist die slechte achtergrond van de artiest belangrijk. Denk hier vooral aan literatuur. In de vijfde klas las ik One Flew Over the Cuckoo’s Nest, geschreven door Ken Kesey. Een belangrijk symbool in dit boek is LSD, iets waar de auteur zelf mee geëxperimenteerd heeft. Nu was dat ook wel karakteristiek voor die tijd, namelijk jaren ’50/jaren ’60 en zal hij zeker niet de enige zijn geweest. In principe zou ik nu echter niet zeker weten of ik een boek zou kopen van iemand die een verleden heeft met drugs. Maar aan de andere kant leidde dit verleden tot een van mijn favoriete boeken. Hetzelfde valt te zeggen over boeken van mensen die in de gevangenis gezeten hebben (ervan uitgaande dat ze schuldig waren). Je weet dat de auteurs iets slechts hebben gedaan, maar juist die slechte ervaringen kunnen een prachtig boek tot stand brengen. Door mijn gebrekkige kennis van literatuur heb ik hier niet echt een goed voorbeeld van, maar ik weet zeker dat die boeken er zijn.

Misschien geldt dit wel alleen voor literatuur en niet per se voor YA. Ik vraag me echter af waarom er een verschil zou moeten zijn. Literatuur is bedoeld om het volk op te voeden. YA is bedoeld om jongeren te laten lezen, maar ze tegelijkertijd ook iets bij te brengen over de wereld. Moeten we iedereen die iets slechts heeft gedaan meteen afschrijven? Ik denk persoonlijk van niet. Naast het feit dat fouten menselijk zijn en ik een voorstander ben van tweede kansen, is soms ook juist die ervaring nodig om diepte toe te voegen aan een verhaal. Waar we echter mee moeten stoppen, is het verheiligen van artiesten puur om de kunst die ze maken. Een foute daad blijft een foute daad. Het is oneerlijk mensen minder te straffen puur omdat we hun werk niet kunnen missen. Acties hebben consequenties. Die moet iedereen onder ogen kunnen zien.

​We hebben allebei al van jongs af aan een soort schrijfmicrobe, maar omdat er andere dingen op ons pad kwamen, bleef dat echter op een zijspoor. Toen we besloten om samen een boek te schrijven, was de tijd blijkbaar rijp en was dat het zetje in de rug dat we nodig hadden om er concreet aan te beginnen. 
​

​Nadat hij door de Paralympics in 2012 en een Ted talk van Aimee Mullins geïnspireerd werd, leek het Kris als liefhebber van het jeugdspionage-genre wel tof om samen een boek te schrijven met in de hoofdrol een team van jongeren met een beperking, waarbij de nadruk zou liggen op hun mogelijkheden en zelfs voordelen, in plaats van op hun beperkingen of moeilijkheden. Daarbij komt nog dat een geheim spionageteam de perfecte springplank is om de lezer mee te laten genieten van avonturen en spannende situaties.
We hebben bewust gekozen voor de combinatie van mensen met en zonder een beperking om zo divers en inclusief mogelijk te werk te gaan. En om op kleine schaal in onze boeken de lezers erbij te laten stilstaan dat achter de etiketten die mensen opgeplakt krijgen, er meer is dat ons verbindt dan scheidt en dat binnen de diversiteit iedereen anders én tegelijkertijd gelijkwaardig is.

​Neen, het PAC is aan onze verbeelding ontsproten. Voor zover we weten bestaat er geen gelijkaardig instituut. We zouden het echter wel geweldig vinden als zo’n instituut echt bestaat/zou bestaan!

​We hebben met een aantal mensen met een beperking gesproken, omdat we enerzijds wel een hoog James Bond gehalte wilden meegeven in onze verhalen maar tegelijkertijd ook realistisch en respectvol wilden blijven. Verder hebben we veel gelezen en op internet opgezocht. Het is fijn dat de feedback die we krijgen van mensen met een beperking heel positief is. Ze voelen zich betrokken omdat ook mensen met een beperking de hoofdrol spelen en de helden zijn, terwijl we er blijkbaar ook in geslaagd zijn om geen onrealistische of onwetende dingen neer te zetten. 

​Dat is inderdaad een bewuste keuze. Diversiteit en inclusiviteit zijn volgens ons een verrijking voor iedereen. Hoe meer mensen zichzelf herkennen als volledig aanvaard lid van de maatschappij ongeacht hun onderscheidende kenmerken, hoe beter het voor ons allemaal wordt. En dat willen we reflecteren in onze boeken, door onze personages zo divers te maken zonder daar uitdrukkelijk de aandacht op te vestigen. Iedereen is gewoon én buitengewoon.
 

 De reeks heet ‘Vic Falls Missions’ dus Victoria is in zekere zin de spilfiguur, samen met Marcus, maar alle leden van het team zijn hoofdpersonages. Daarom laten we gaandeweg in elk volgend boek van de reeks iedereen in het team aan bod komen, krijgen ze om de beurt een heldenrol en geven we meer informatie over elk personage zodat je als lezer iedereen van het team beter leert kennen. 
​

​Dat was eerder een instinctieve keuze omdat we de avonturen in een internationale ‘setting’ wilden laten afspelen, wat naar ons gevoel meer mogelijkheden bood, en dat sprak ons aan. Vanuit dat oogpunt leek London ons dan de ideale uitvalsbasis. We zijn allebei al meerdere keren in Londen geweest en een van ons beiden heeft er ook gewoond, waardoor de stad ons voldoende bekend is. 

Leah Burke is drummer in een girlband, koningin van de droge humor, de beste vriendin van Simon Spier en vreselijk onzeker. Nu het laatste jaar op haar middelbare school ten einde loopt, maakt ze zich niet alleen druk om haar - vindt ze zelf - middelmatige tekeningen, maar ook om:
​
Haar vriendengroep die uit elkaar begint te vallen;
Het feit dat ze biseksueel is, en dat ze dat aan niemand durft te vertellen;
Haar hopeloze verliefdheid op een goede vriendin, die al een vriend heeft.
En alsof dat nog niet genoeg is, komt de prom steeds dichterbij, en het moment waarop Leah en haar vrienden allemaal naar verschillende universiteiten gaan ook. Leah probeert op alle mogelijke manieren iedereen bij elkaar te houden, maar ze zal misschien meer voor zichzelf moeten kiezen - en voor de liefde.
​
‘Leah on the offbeat’ is een standalone boek Becky Albertalli dat zich in hetzelfde universum afspeelt als haar boeken ‘Simon vs de verwachtingen van de rest van de wereld en ‘De voordelen van onbeantwoorde liefde.’ Dit boek zou bijna als een vervolg op Simon kunnen worden gezien en bevat dan ook de nodige spoilers (net als dit artikel). Volgens goodreads is het officieel ook een vervolg, maar met een ander hoofdpersonage, toch is het ook als stand-alone te lezen.

De Nederlandse cover is rozer dan verwacht en sprong heel erg in het oog. Hierdoor is het contrast met het geel heel scherp en hoewel dat prachtig lijkt, net als het logo en de achterflap, werd dit alles een beetje teniet gedaan door de sticker. Geen fan van stickers hier! Dat in schril contrast met de Engelse cover, die een stuk zachter is en liever. Het is ook echt zalig dat ze Leah naar afbeelding van Becky zelf op de cover gezet hebben (check haar insta, daar vind je een foto van Becky als Leah!).
​

De chaos begon op vier april, 2018, om 16u toen er een groepchat van 12 werd aangemaakt op Whatsapp. Wat in het algemeen bedoeld was als een mental support groep voor deze schrijvers in spe, werd snel een kracht op zich vol discussies en 1000 berichten op 1 uur tijd. Genoeg materiaal voor een blog gewijd aan schrijven, boeken en maatschappelijke onderwerpen waar we soms spontaan door willen gaan gillen. We hadden het er meerdere keren over gehad en in juni werd de knoop doorgehakt dat we vanaf 1 juli live zouden gaan. Er werden blogpost geschreven en outlines gemaakt en toen waren we opeens in jullie midden. Hoewel niet iedereen uit de oorspronkelijke (nog steeds bestaande!) groepsapp onderdeel is van Kladblog zou het uiteindelijk nog tot acht november 2018 duren voordat we ook een eigen appgroep maakten om ons volledig op Kladblog te storten. ​

Vraag een willekeurig lid van Kladblog om zijn favoriete artikelen van dit jaar en er bestaat een grote kans dat je van iedereen andere artikelen hoort. Sommige leden kunnen iets beter kiezen dan anderen en Sophie zou met liefde alle opiniestukken voor je uit de doeken doen - van Censuur in de literatuur tot Waarom zou je zelf je boek schrijven en alle artikelen over het belang van YA en waarom er meer origineel Nederlandstalig werk uitgegeven moet worden. We kunnen jullie natuurlijk niet alle artikelen opnieuw voorhouden en daarom hebben we de lijst teruggebracht naar vier artikelen die volgens ons iedereen gelezen moet hebben!

Stop met retellings: Liever Coco dan Cinderella was zeker een van onze meest geliefde artikels: een sterke bundeling van onze meningen over het eindeloos hervertellen van sprookjes en overhypete films en bijgevolg veel minder originele verhalen die onze maatschappij uitdrukken.

Artikel: kladblog.weebly.com/de-blog/stop-met-retellings-liever-coco-dan-cinderella

Een open brief aan mensen die goed zijn in taal - van iemand die dat niet is was waarschijnlijk een van onze meest persoonlijke artikelen en dat maakt het ook meteen een van onze favorieten. Het was rauw en ook voor sommige andere leden binnen Kladblog erg verhelderend. Het is nu eenmaal zo dat niet iedereen waarmee je binnen de Nederlandse community in aanraking komt goed is in taal en onze vooroordelen drukken op het leesplezier van al die mensen.

Artikel: kladblog.weebly.com/de-blog/een-open-brief-aan-mensen-die-goed-zijn-in-taal-van-iemand-die-dat-niet-is

De beste bezigheden die bijdragen aan schrijfontwijkend gedrag was in tegenstelling tot het vorige artikel een van onze favorieten omdat het zo ontzettend luchtig en herkenbaar was. Iedereen die wel eens iets geschreven heeft zal zich herkennen in het beeld dat geschetst wordt. Aan alle schrijvers die dit lezen en zich alleen voelen: Mara is bij je!

Artikel: kladblog.weebly.com/de-blog/de-beste-bezigheden-die-bijdragen-aan-schrijfontwijkend-gedrag

En tot slot De kostbaarheid van de Brontës, omdat het een beeld schept van drie sterke vrouwen en hun even krachtige verhalen. Plus, het zijn tijdloze verhalen die wel een artikeltje verdienden.

Artikel: ​https://kladblog.weebly.com/de-blog/de-kostbaarheid-van-de-brontes
​