|
Beste lezers, Kladblog stopt! Misschien komt dit geheel onverwacht voor je, misschien niet, maar dit is waar de zaken nu staan. We zijn deze blog begonnen omdat we onze gevoelens over de YA-boekenwereld wilden verwoorden. Zelf zijn we een groep met leden die zich op heel verschillende Lgbtq+ spectra bevinden en ook leden met niet-westerse roots. Dat resulteerde in onze groep tot interessante gesprekken en we beseften dat we onze stemmen - die niet altijd hetzelfde zeiden - eens wilde laten horen. Stemmen als de onze krijgen eindelijk een rol in fictie dus we wilden graag ook ook onze stem laten horen in de cóntext van YA-boeken. Het was dus onvermijdelijk dat veel van de artikelen die hier verschenen, ons erg nauw aan het hart zouden liggen. LGBTQ+ en POC is voor velen van ons geen ver van je bed show, het is wie we zijn. We kregen veel steun, hebben heel interessante meningen gehoord die verschilden van de onze maar daardoor niet minder waardevol waren, maar we hebben ook best wat… backlash meegemaakt. Dit laatste gebeurde steeds vaker: personen betrokken bij de boekenwereld die onze meningen over een fenomeen - het verschijnen van bepaalde boeken, tendensen in recente fictie, keuzes die de boekenwereld als systeem neemt - heel persoonlijk namen, terwijl dat niet zo bedoeld was. We hebben nooit iemand persoonlijk aangevallen. We hebben wel vaak meningen over uitspraken van personen gemaakt, maar dan draaide het altijd vooral om de uitspraak. Dikwijls kwamen we wel tot een consensus met iemand die zich aangevallen voelde of ons had veroordeeld. Maar we hebben het volgende besloten: als de Nederlandstalige boekenwereld zo vaak moeite heeft om los van zichzelf, zo ver mogelijk van zijn eigen standplaatsgebondenheid, onze meningen en gevoelens te lezen en erover te reflecteren, dan willen we liever onze meningen niet meer publiekelijk bundelen in opinies en recensies. Het klopt dat we niet altijd genuanceerd genoeg waren. Maar het is ook zo dat we nooit, - behalve indien anders vermeld - menen objectieve feiten te verkondigen. We wilden onze gevoelens uiten, onze meningen over boeken. En een mening van welke soort dan ook is altijd subjectief. Maar wat betreft bepaalde reacties die wij kregen indien we niet blij waren met de representatie van bepaalde LGBTQ+ identiteiten of POC in boeken: het is jammer dat als wij reactie geven op hoe ónze identiteit in boeken weergegeven wordt en dat we er niet volledig achterstaan, anderen ons uitleggen wat die identiteit is en hoe we het moeten interpreteren. We waren voornamelijk onder de indruk dat mensen het lef hadden te doen alsof zij onze identiteit beter begrepen dan wijzelf. En blijkbaar wordt van ons daarnaast een zekere professionaliteit verwacht hierin. Blijkbaar mag een uitgever, vertaler of auteur stuntelen, fouten maken en mensen (óns) kwetsen en dienen wij rekening met hen te houden als we hen daarop beoordelen. Terwijl we maar een groep jongeren zijn die niet een uitgever of een groep professionals achter ons heeft staan. We zijn gaan beseffen dat we geen energie hierin meer willen steken. Na een tijd wordt het vermoeiend om door mensen die liever praten dan luisteren, dingen genoemd te worden die je niet bent. Woorden in je mond gelegd te krijgen. Publiekelijk uitgelachen worden om spellingfouten van iemand die een heel artikel toewijdde aan hoe benadeeld ze zich voelde omwille van haar dyslexie. Uiteraard is het internet gewoon zo: mensen reageren en reageren zonder de volledige context te kennen of te proberen buiten zichzelf te denken. Lange tijd wilden we daar ook best de gevolgen van dragen. Nu is het echter genoeg. We lezen dan liever boeken voor onszelf, houden dan liever onze meningen voor onszelf. Als dat is wat we moeten doen om niet zo vaak als ‘kortzichtig’ of ‘hard’ of ‘ongenuanceerd’ gezien te worden, dan doen we dat graag. Maar we gaan ons niet verontschuldigen dat we niet altijd enthousiast en blij zijn. Zo is het leven niet, dus zo is de boekenwereld niet. Er is veel wat ons tenminste teleurstelt en dat willen we gewoon uiten. Kennelijk wordt niet altijd blij zijn in de boekenwereld, zo vaak gezien als 'te kritisch of te hard'. Terwijl er gelijktijdig wel wordt opgeroepen voor eerlijkheid? Dit is dus officieel het laatste artikel op deze blog. Alles wat we echter schreven, blijft simpelweg online staat: onze recensies, opiniestukken, onze instagram. We hadden nog een recensie exemplaar van Birthday en Het Schaduwjaar gekregen. We verontschuldigen ons bij de uitgeverij dat zij hier nu geen recensie meer van zullen krijgen. Hopelijk begrijpen ze onze keuze. Iedereen nog veel leesplezier! Wij hebben alvast genoeg boeken op onze TBR staan. Het kladblog team
0 Reacties
Misschien hebben jullie gemerkt dat de afgelopen tijd er minder Kladblog artikelen online kwamen en ik moet heel eerlijk bekennen dat dat komt omdat ik een aantal artikelen had ingepland en ze vervolgens gewoon… niet kon schrijven omdat ze zo dicht op mijzelf zaten. Denk aan het laatste artikel over Ownvoices hier: https://kladblog.weebly.com/de-blog/een-nadeel-van-ownvoices, maar ook het artikel van vandaag. Ik kom er steeds meer achter dat gender niet vaststaat in steen en met trans rep dat jarenlang ondergesteld is in YA zoek ik steeds meer naar goede representatie. In mijn zoektocht naar trans representatie ben ik Nederlandse boeken gaan zoeken waarin transgenders een rol spelen. In Nederland is trans rep zo zeldzaam dat ik drie boeken kon vinden. ‘Mijn broer heet Jessica,’ van John Boyne bij Boekerij, ‘Birthday,’ van Meredith Russo dat vandaag(!) verscheen bij Best of YA en The Madness Blooms dat Blossom Books wil vertalen om volgend jaar of in 2021 uit te geven. En nu kun je denken, jeej, drie boeken met transpersonages. Nu moet je vast heel blij zijn? Maar de waarheid is dat ik niet blij ben, maar boos. En dat heeft te maken met de boeken waarvoor is gekozen. Allereerst ‘Mijn broer heet Jessica,’ van John Boyne. John Boyne is voornamelijk bekend van het boek ‘The boy in the striped pyjama,’ en woont met zijn man in Ierland. John Boyne is een schrijver die geprezen wordt en zijn boeken zijn in meer dan vijftig talen vertaald, maar toch is er altijd kritiek rond hem geweest. Met ‘the boy in the striped pyjama,’ bijvoorbeeld werd er door Joodse lezers aangekaart dat John Boyne hun trauma’s gebruikte om geld te verdienen. Niet alleen over hun rug heen, maar ook zonder goed onderzoek. Nu met ‘Mijn broer heet Jessica,’ is er opnieuw kritiek. Wie het boek online opzoekt op bijvoorbeeld GR opent met mensen die het een ster geven en het aanvinken met woorden als ‘could-not-finish,’ ‘abandoned,’ of zelfs ‘not-with-a-ten-foot-pole.’ Online is er een hele rel geweest rond dit boek geweest. Translezers die ARC’s hadden gekregen, waren gekwetst. Niet alleen omdat ze slecht werden afgebeeld voor hun gevoel, maar ook omdat er voor uitkomen dat je trans bent nog ontzettend lastig is in onze maatschappij en ze het gevoel hadden dat Boyle een van de lastigste momenten uit hun leven afpakte en in plaats daarvan focuste op de familie van transgenders. Hoe lastig het moet zijn om familie te hebben die transgender is. Het boek is geschreven vanuit het broertje van Jessica die het er heel lastig mee heeft met het hebben van een transzus. Nu kun je misschien denken, nou ja, het lijkt me ook lastig, alleen, dat weten transgenders al, dat weten alle LHBTQ+ers al. Een van de meest gehoorde uitspraken die mensen die nog in de kast zitten horen is: “Oh ja, ik accepteer homo’s/lesbiennes/biseksuelen/transgenders wel, maar ik ben blij dat ik niemand ken die zelf zo lastig is.” Het is een zin die voorbij komt in boeken, die vrijwel alle mensen in mijn omgeving al eens hoorden en… die in dit boek als logisch wordt weggezet. Terwijl het juist die zin is die maakt dat mensen nooit uit de kast kunnen of durven komen, want kinderen willen niet lastig zijn. Ze willen hun familie het leven niet moeilijker maken dan het is. Door een boek te schrijven waarin je die gedachte alleen maar bevestigd… ‘Mijn broer heet Jessica,’ wordt indrukwekkend genoemd door lezers die zelf niet trans zijn, het wordt, het wordt mooi genoemd en aangrijpend. Kijk je naar lezers die trans zijn dan zie je dat sommige weigeren het boek te lezen omdat er in de titel al gemisgenderd wordt (het is namelijk helemaal niet zijn broer Jessica, maar zijn zus) en om de zin: "Because what do you do when your brother says he's not your brother at all? That he thinks he's actually . . . your sister?" in de achterflap. Want… nogmaals Jessica denkt niet dat ze zijn zus is, ze ís de zus van het hoofdpersonage. De boodschap van dit boek is dat het oké is om te zeggen: Luister, ik heb het er moeilijk mee, maar dat is niet oké om te zeggen. Je kunt niet tegen iemand zeggen: ik accepteer je niet. Laat het me herhalen: het is niet oké om te zeggen ik vind het moeilijk dat je ‘anders’ bent. Er wordt gezegd dat het begrijpelijk is dat Jessica haar broertje haar niet accepteert, maar dat is niet waar, kinderen zijn juist degene die nog geen haatvolle vooroordelen hebben. Boyle reageerde trouwens op alle kritiek met dat hij het onzin vond. Ik kan echt niet begrijpen dat dit boek is vertaald. Ik vind het pijnlijk. Ongevoelig. Hetzelfde met ´The madness blooms´ dat Blossom Books wil vertalen. Ook bij ´The madness blooms´ waren er online rellen. Dit boek is geschreven door Mackenzie Lee die eerder al de succesvolle ´A gentleman's guide to vice and virtue,´ schreef. Ook op deze goodreads pagina zie je een start van een-ster recensies en mensen die simpelweg weigeren het boek te lezen. Ook hier werd het personage in de ARC’s en achterflap gemisgenderd, gedeadnamed en zelfs in levensgevaar gebracht onder het mom van ‘historische accuraatheid.’ Het probleem hier was dat het boek in eerste instantie in 2017 aangekondigd werd als een f/f maar… het is dus niet f/f, want het is een relatie tussen een transman en een vrouw. Ik kan heel veel over dit boek vertellen, maar ik geef jullie in plaats daarvan twee twitterdraadjes die hier dieper op ingaan, beide geschreven door transgenders.
Een boek schrijven waarin het enige gay personage uiteindelijk een enge creep blijkt te zijn die grafisch vermoord wordt en je transpersonage openbaar geout wordt? Er zijn een aantal dingen die buitenproportioneel zijn en dit zijn er twee van. Alleen al door het lezen van het bovenste draadje van Taylor kreeg ik al nachtmerries. Ik snap oprecht niet hoe dit aangekocht is om te vertalen. De schrijver heeft echter, in tegenstelling tot Boyle, wel ervoor gekozen om te luisteren naar alle feedback en het boek teruggetrokken om het te gaan herschrijven. ‘The madness blooms,’ heeft gebruikt gemaakt van sensitiviteit lezers. Dit zijn lezers die soortgelijke ervaringen hebben als het hoofdpersonage. In dit geval is er gekozen voor transvrouwen als sensitiviteit lezers in plaats van transmannen zoals het hoofdpersonage is. Een van de sensitiviteit lezers van ‘The madness blooms,’ was Meredith Russo. Meredith Russo is dus zoals vermeld een transvrouw en zij schreef het eerder genoemde Birthday dat door Best of YA vandaag is verschenen. Meredith Russo schreef eerder al ‘If I was your girl,’ dat in 2016 verscheen als een van de eerste transboeken ooit en won meerdere prijzen. Van alle drie boeken die vertaald worden, is Birthday het enige boek dat ik van plan ben om te lezen. Niet omdat het ownvoices is, maar omdat ik ‘If I was your girl’ las en erachter kwam je kunt transboeken lezen en jezelf gerepresenteerd zien. (Al ben ik wel een beetje bang omdat ik een tweet zag van vertaler Margot Reesink terwijl ik onderzoek deed voor dit artikel waarin ze benoemd dat transpersonage Morgan “niet meer zichzelf kan zijn,” maar als Morgan haar transitie start dan wordt ze toch juist meer zichzelf? Omdat haar uiterlijk eindelijk haar innerlijk matched. Als een vertaler er al zo inzit, hoe wordt dan de vertaling? We gaan het zien. Onze recensie komt online!) Er bestaan goede transboeken. Alleen ze worden dus niet vertaald. Want blijkbaar is in Nederland representatie niet per se belangrijk, maar meer zoveel mogelijk leed. Zodat niet translezers maar een beetje meer beseffen hoe gelukkig ze zijn dat ze niemand kennen die zo ‘lastig’ is. Dat ze toch maar eens een beetje fatsoenlijk moeten doen tegen mensen die anders dan hen zijn. En alle mensen die rep zoeken? Die moeten het maar doen met ophangingen. Begrijp me niet verkeerd, verhalen die leed behandelen moeten zeker bestaan omdat problemen aangekaart moeten worden, maar de manier waarop dat in de eerste twee vertaalde boeken wordt behandeld? In ons artikel van eind september noemden we boeken die vertaald zouden moeten worden. Zie:https://kladblog.weebly.com/de-blog/boeken-die-vertaald-moeten-worden-of-je-anders-maar-in-het-engels-moet-lezen. Hierin staat niet alleen een geweldig transboek dat dit jaar uitkwam ‘I wish you all the best,’ van Mason Deaver die zelf, net als het hoofdpersonage non-binair is, maar ook nog drie andere boeken zijn die volgend jaar uitkomen. En dan noemen we niet eens alle transboeken waarvan we op de hoogte zijn. Transrep in YA ligt gevoelig omdat het jarenlang er niet was, maar voor 2020 zijn er ontzettend veel aangekondigd. Ik hoop dat uitgeverijen kijken naar de representatie die ze aan translezers geven. Want alle boeken die er nu zijn, die zijn niet genoeg. Voor mij dan. Ik ben benieuwd wat jullie hier allemaal van vinden. Wat denken jullie van de transrep de laatste jaren in YA? Moet het er meer zijn? Minder? Of misschien op een andere manier zoals ik van mening ben? Laat het ons weten. Ik ben ook heel benieuwd wat jullie van de boeken vinden die ik hier heb genoemd. Hebben jullie die gelezen? Waarom wel of niet? Wat vond je ervan? Kladblog Een eigenzinnig, knap en romantisch coming-of-ageverhaal. Voor lezers van Rainbow Rowell, Nicola Yoon, John Green, Becky Albertalli en Adam Silvera. Frank Li is een Tussenpersoon – zijn zelfverzonnen term voor Koreaans-Amerikaanse kinderen die gevangen zitten tussen enerzijds de traditionele verwachtingen van hun ouders en anderzijds hun Amerikaanse omgeving. Zijn ouders hebben één regel wanneer het over relaties gaat: date een Koreaanse. Dat wordt moeilijk wanneer Frank verliefd wordt op de slimme, mooie, maar ook witte Brit. Mede-Tussenpersoon Joy heeft hetzelfde probleem, dus ze sluiten een deal: ze doen alsof ze met elkaar daten om zo hun ouders om de tuin te leiden. Het lijkt een perfect plan, maar uiteindelijk leiden hun nepdates ertoe dat Frank zich afvraagt of hij de liefde – en zichzelf – ooit echt goed begrepen heeft. 'Misschien is het anders gaat over een jongen die doet alsof hij verliefd wordt om vervolgens echt verliefd te worden. Deze jongen is Koreaan-Amerikaans, net als ik,' - David Yoon Dit betreft een recensie-exemplaar. Dit heeft onze mening niet beïnvloed. Pas op: deze recensie bevat spoilers Cover en achterflap De cover van dit boek is ontzettend kleurrijk. De combinatie van groen met roze geeft de indruk van een luchtige zomerse read. In het begin was ik bang dat het zo’n cover zou zijn met meerdere laagjes en dat het roze en groene niet op dezelfde bladzijde zou zijn, zelf vind ik dit namelijk ontzettend lelijk. Vandaar dat ik op Bookstagram niet echt warm liep in eerste instantie voor dit boek. Dat veranderde toen ik de achterflap las. Er zijn niet veel boeken met niet Westerse hoofdpersonages en ikzelf vind dat echt een beperking van de Nederlands-Vlaamse markt. Zodra ik de achterflap had gelezen was ik dus wél meteen helemaal fan. Het boek klonk als een fluffy poc verhaal en daar had ik toch zin in! Fakedating is een geliefde trope en ik was benieuwd hoe deze in dit boek werd uitgewerkt. Inhoud Nou, om maar met de deur in huis te vallen. Ik heb niet genoten van dit boek. En misschien is dat mijn eigen schuld want op de achterflap wordt het vergelijken met Adam Silvera, Rainbow Rowell, Nicola Yoon, John Green en Becky Albertalli. En hoewel ik dol ben op contemporary, het merendeel van die schrijvers vind ik dus niets. Oeps. Ik zal deze review voor de verandering met mijn negatieve punten beginnen en daarna de positieve noemen. Daarnaast vind ik het belangrijk om aan te stippen dat ik zelf een Nederlandse achtergrond heb. Sommige aspecten van dit boek kan ik daardoor alleen vanuit mijn eigen witte beoordelen en het kan dus zo zijn dat lezers die wel soortgelijke ervaringen als de auteur hebben, die zelf ook Koreaans is net als het hoofdpersonage, anders naar bepaalde dingen kijken. Hun mening moet hierin dan ook als leidend worden beschouwd. Om te beginnen vond ik Frank echt een enorme eikel. Hij gebruikt niet bestaande woorden omdat ‘apenspiegels,’ echt veel cooler is om te zeggen dan telefoons en hij is constant bezig met duidelijk maken hoe edgy en anders dan anderen hij wel niet is. In die zin is de vergelijking met John Green dan ook goed gevonden want vrijwel al Greens mannelijke personages hebben hier last van. Het punt is, ik vond Frank op gewoon geen enkel vlak sympathiek. Hij gaat vreemd, hij liegt, hij bedriegt. Frank leeft alleen voor Frank. Hij krijgt het zelfs voor elkaar om zo’n beetje standaard naar iemand te verwijzen als ‘het knappe tweelingzusje van,’ in plaats van haar naam te gebruiken. No thank you. Toen iemand hem op het eind van het boek een slag verkocht, was ik bijna vrolijk. Hij had het verdiend. Vervolgens het fake daten. Zoals ik al eerder zei ben ik daar normaal heel erg fan van, maar niet hier. Dat twee meisjes Frank wilden daten, is echt een wonder. Zoals ik al eerder zeg, gaat Frank gewoon keihard vreemd. En hoewel hij zich de dag daarna schuldig voelt en het met een van zijn vriendinnen uitmaakt, zat ik alleen maar van: Frank, nee. Fakedaten is goed, maar niet als er een vage liefdesdriehoek van wordt gemaakt waarbij Frank zich uiteindelijk realiseert dat hij het andere meisje altijd al leuk vond en dus eigenlijk maanden met de gevoelens van een ander meisje heeft gespeeld. Niet dat we veel over dat andere meisje weten. Ze is nogal… kartonig. Persoonlijk heb ik Frank geen enkele keer met iemand geshipt, (omdat ik niemand zo’n eikel gunde) maar ook omdat… wel, ik weet hoe ze eruit zien, maar daar houdt het eigenlijk toch wel op. Ja, en ze zijn af en toe spreekbuis voor bepaalde kwesties die de auteur wil aanhalen. Het enige personage waar ik echt hart voor had, was Q. Degene met de knappe tweelingzus. Q is warm, vriendelijk en eerlijk. Hij confronteert Frank er ook gewoon een aantal keer met het feit dat Frank hem laat vallen zodra er een meisje in beeld komt. You go Q. Tell him. Het probleem met Q? Of nou ja, probleem… de laatste hoofdstukken met hem waren… vreemd. Alsof ze zomaar op het einde ingevoegd waren om nog een beetje LHBTQ representatie te geven om vervolgens het meest onrealistische ooit te schrijven (waar Frank dan weer raar op reageert). Gewoon nee. Dit boek wordt verkocht als een liefdesverhaal waarin het hoofdpersonage toevallig Koreaans is (zie de achterflap), maar dat is niet helemaal correct.Marketingtechnisch, een fluffy poc liefdesverhaal is dit niet en dat is niet erg, maar op deze manier ga je er met de verkeerde insteek in. Het merendeel van dit boek gaat namelijk over het racisme dat binnen de Koreaanse gemeenschap is. Zo komt het Koreaanse N-woord voorbij en meerdere scheldwoorden richting Chinezen. Is Frank het met deze dingen eens? Nee. Spreek hij bijvoorbeeld zijn ouders erop aan? Ook nee. De recht in je gezicht manier waarop Chinezen in dit boek worden uitgescholden is confronterend. Franks zus is zelfs uit de familie gezet omdat ze een Afro-Amerikaanse partner kreeg. In alle eerlijkheid, het enige wat ik goed vond aan dit boek waren de alinea’s over Franks familie. De gesprekken die hij heeft met zijn ouders en de dingen die zij meemaken gezamenlijk en hoe hun band steeds hechter wordt, geweldig. Ik heb zelfs even het boek moeten sluiten toen het noodlot op een van hen viel. Maar goed, een goede familierelatie of eentje die zich ontwikkelt, met betrekking tot bijvoorbeeld Franks zus redt een boek niet. Volgens Goodreads is dit de start van een duologie is, maar zelf vond ik het einde behoorlijk afgrond. Ik denk zelf dat het niet nodig is om het tweede boek nog te lezen, het hele boek voelde als een standalone, maar misschien dat ik het nog oppak. Franks relatiestatus aan het einde van het boek was namelijk verfrissend en ik ben benieuwd welke kant de auteur daar mee op wil. Conclusie Er zijn meer verhalen nodig die niet blank zijn, die geschreven zijn door niet witte auteurs. Best of YA opent met dit boek een weg voor meer en David Yoon bespreekt zeker relevante thema’s, maar nee, nee dit was hem niet voor mij. Ik denk dat er betere alternatieven waren geweest om te vertalen. Zeer spijtig allemaal. Ik sluit af met twee sterren en ik hoop gewoon dat er mensen zijn die hier meer van hebben genoten dan ik. KladblogHet jaar vliegt voorbij! We zijn alweer in oktober - aka Halloween-maand - beland. De maand van herfstige sferen, grijnzende pompoenen en lezen onder een dekentje. We hebben er zin in. Maar voordat we beginnen, blikken we even terug op wat we lazen in september.
SOPHIE Het was voor mij weer een maand met recensie-exemplaren. Ik las ‘Schaduwjaar’, ‘Misschien was het anders’ en ‘Steeds verder weg’ die alle drie verschenen bij Best of YA. Ik had hele hoge verwachtingen van alle drie, maar helaas kon alleen ‘Steeds verder weg,’ aan al die verwachtingen voldoen. Verder las ik het Meisjesmanifest (geschreven door onze eigen Nederlandse Carlie van Tongeren) en De verminkte koning die beide van Blossom Books zijn. FENNA Lezen ging niet zo vlot bij mij de afgelopen maand en dus heb ik bijna de hele maand besteed aan het door mijn medebloggers aangeraden boek ‘Red, white & royal blue’. En laat je niet misleiden door het feit dat ik zo langzaam las, want dat heeft niks met de kwaliteit van het boek te maken. Het is een heerlijke fluffy gay romance. Ik had wat moeite om erin te komen en soms springt het een beetje van de hak op de tak, maar verder was het echt een leuk boek. LIVIA Zoals gewoonlijk las ik weer niet zo heel veel. Ik heb De Kleuren van Schaduw (deel twee in de Schemering geschreven door V.E. Schwab) kunnen uitlezen en ben daarna begonnen in het lezen van Het zoeken van Vera, dat 1 oktober verschijnt. Hierna wil ik beginnen in Het Meisjesmanifest van Carlie van Tongeren. Veel van ons krijgen zo nu en dan van vrienden of kennissen de vraag naar boekenaanraders, want hoe weinig divers de vertaalde markt ook is, zodra je in het Engels begint te lezen zijn er opeens zoveel boeken die niet 100% blank, hetero en ‘gezond,’ zijn dat het haast overweldigend kan zijn. Wij gokken dat dit niet alleen voor lezers geldt, maar ook voor uitgeverijen die hun fonds willen uitbreiden. Dus, voor de lezers die goede (diverse) aanraders zoeken in het Engels of voor uitgeverijen die opzoek zijn naar diversiteit in YA, hieronder een lijst! Auteurs:
 Boeken die al uit zijn: Fantasy
Contemporary
 Boeken die nog uit moeten komen: 2020 Fantasy
Contemporary
2021 Fantasy
Contemporary
Hopelijk heeft dit jullie geholpen met een nieuw boek vinden! Jullie mogen ons altijd aanschieten mocht je iets specifieks zoeken. We kennen er in ieder geval nog genoeg. Oh, en mocht je als uitgeverij zijnde van plan zijn om een van deze boeken uit te geven, vertel het ons! Dat scheelt weer Engelse preorders ;) De leden van kladblogOp Kladblog spreken we regelmatig met lof over ownvoices. Het principe dat de beste mensen die over bepaalde ervaringen kunnen schrijven, mensen zijn die hetzelfde hebben meegemaakt. Hetzij, doordat zij dezelfde ziekte hebben, dezelfde seksualiteit of dezelfde cultuur en achtergrond. Als ik zie dat een verhaal ownvoices is dan schuift het meteen hoger op mijn TBR. De vraag is dan, hoe kan ik een probleem hebben met ownvoices zoals de titel van dit artikel impliceert? Nou, ik weet dat ik boeken hoger op mijn TBR zet en sneller koop als ze ownvoices zijn en uitgeverijen weten dat ook. Goodreads pagina’s hebben het nu al in de eerste regel staan: OWNVOICES DEBUUT. En, nu ja, de laatste weken ben ik in dat aspect tegen een aantal dingen aangelopen want verhalen met diversiteit krijgen eerder een contract zodra ze ownvoices zijn, alleen… wat nu als je boek ownvoices is, maar je ziet het niet zitten om je seksualiteit/diagnose/familiegeschiedenis aan de grote klok te hangen? Wat nu als het niet veilig voor je is om uit de kast te komen, je werkomgeving in gevaar komt als je je diagnose deelt of je familiegeschiedenis gewoon gevoelig ligt? Het bekendmaken van eerder genoemde informatie is niet altijd zo vrij en makkelijk als het op het eerste oog lijkt en ik heb nu verhalen gehoord van auteurs die zichzelf in gevaar brachten simpelweg door die informatie te delen. Niet alleen voor het contract met hun uitgeverij, maar ook omdat lezers, net als ik, nu eerder sneller een boek kopen als het ownvoices is. Toen Corinne Duyvis in september 2015 de term ownvoices bedacht, had ze waarschijnlijk niet in gedachten dat het binnen vier jaar een veelgehoorde term binnen uitgeverijen zou zijn, op websites als Goodreads of op apps als Twitter en Instagram. En ze had waarschijnlijk ook niet in gedachten dat auteurs zichzelf met gevaar voor eigen leven uit de kast zouden smijten alleen maar omdat uitgevers en lezers die informatie willen hebben en hen er desnoods privé over berichten of aanspreken in het openbaar. Kijk, het gevaar met ownvoices is dat het, net zoals wel met meer dingen op het internet leidt tot gatekeeping. Dat andere mensen gaan bepalen welke verhalen ownvoices zijn, wanneer iets ownvoices mag zijn en wanneer iets niet ‘ownvoices,’ genoeg is. Wil ik alleen verhalen lezen waarin een personage uit de kast komt als de schrijver zelf ook uit de kast is gekomen? Ja. Ik heb wel eens boeken gelezen waarin dat niet het geval was, maar ik las het nog geen enkele keer accuraat tenzij het ownvoices was. Ik ben sceptisch naar verhalen over dat soort onderwerpen die niet ownvoices zijn. Ik kan er niets aan doen, maar de boeken die ik las hebben me daarin gevormd en ik wacht nog op de auteur die me ongelijk bewijst. Want het alternatief is, alleen auteurs die uit de kast kwamen mogen daarover schrijven (heb ik me zelfs vroeger hard voor gemaakt), maar dat zorgt ervoor dat we mensen uit de kast trekken die daar helemaal niet beter van worden. In onze cultuur is er een heel idee dat mensen uit de kast moeten komen omdat ze vervolgens zichzelf kunnen zijn. Maar dat idee is uit de kast komen per definitie het einddoel is, maakt dat tieners uit de kast komen terwijl ze het risico lopen door hun ouders uit huis gezet te worden of mishandeld. We spreken mensen in het openbaar niet zomaar aan op hun seksualiteit, diagnoses of familiegeschiedenis (of dat horen we niet te doen want het is totaal niet onze zaak) dus waarom doen we het dan wel bij auteurs? Waarom móeten we weten of een boek ownvoices is? Waarom forceren we auteurs bijna om dat te delen alleen maar omdat we een boek dan sneller lezen ongeacht wat voor gevolgen dat voor hen heeft? Natuurlijk zijn er bepaalde situaties waarin mensen het niet stil willen houden of stil kunnen houden en speelt dit dus niet bij iedereen, maar het speelt wel. Mensen worden bij interviews gevraagd of ze in de landen van hun afkomst waarover ze schrijven zijn geweest, of ze wel echt onderdeel zijn van die cultuur, of ze wel net als het hoofdpersonage met meisjes hebben gekust of écht weten wat autisme is. Mensen moeten zich altijd verantwoorden. De hele gedachte dat ownvoices auteurs maar aan iedereen moeten vertellen dat ze ownvoices auteurs zijn, om negatieve recensies over dat aspect te voorkomen of omdat uitgevers dan een betere marketing techniek kunnen toepassen is belachelijk. En hoe meer ik erover lees, hoe naarder de smaak in mijn mond wordt bij de term ownvoices. Ik ben nog steeds van mening dat ownvoices auteurs sommige ervaringen het beste kunnen beschrijven, maar simpelweg omdat die scenes ownvoices zijn, betekent niet dat dat met de wereld gedeeld moet worden. Schrijven is een beroep en we vragen ook niet aan onze dokter, advocaat, leraar wat zij allemaal hebben dus waarom dan wel bij schrijvers? Het gepush om alles maar met de wereld te delen, laat die mensen gewoon met rust. Als mensen het willen vertellen dan hoor je het echt wel vanzelf ;) Een tweede punt qua ownvoices waar ik me aan erger, nu ik toch bezig ben, is dat van ownvoices auteurs verwacht wordt dat ze alleen over hun eigen ownvoices ervaringen schrijven. Een deel van me snapt dat, want er is al zo weinig diversiteit en we hebben zonder twijfel meer nodig, maar aan de andere kant, het zorgt er ook voor dat ownvoices auteurs in een hokje worden gedrukt. Heb je jezelf er eindelijk overheen gezet dat sommige informatie van je leven nu publiekelijk goed is, mag je nooit meer iets anders. Je mag schrijven over de problemen die je ondervindt van je ervaringen, maar meer niet. Want als je niet over die diverse dingen schrijft, waarom zou een uitgeverij jou dan kiezen als er iemand is die meer op henzelf lijkt? Iemand die wit is, hetreo, volledig gezond en niet neurodivers. Er zijn hokjes bij ownvoices. Hokjes waar je eerst verplicht wordt ingeduwd. En hokjes waar je daarna niet meer uitmag. Het stoort me mateloos. Ik hou van ownvoices boeken en ik ben gefrustreerd als een hetero auteur schrijft op zo’n slecht onderzochte manier dat het boek meer kwijt doet dan goed, maar ik weet gewoon niet of het ownvoices label de juiste oplossing is omdat te voorkomen? Misschien moeten we boeken op zichzelf gaan beoordelen. Zijn ze wel divers? Zo nee, waarom niet? En zo ja, die representatie die het biedt, staan we daar als gemeenschap achter? Sophie Biz lijkt een gewone tiener; ze woont bij haar moeder en ze maakt deel uit van een grote vriendengroep waar ze niet helemaal zichzelf kan zijn, maar ze hoort tenminste ergens bij. Ze twijfelt over haar seksualiteit en niemand mag dan ook weten dat ze met haar beste vriendin heeft gezoend. Maar Biz praat met haar vader, die er eigenlijk niet zou moeten zijn, want hij is dood. En dus vertelt ze niemand over hem. Ze vertelt ook niemand over de duistere gedachten die door haar hoofd spoken. Biz zweeft als het ware door het leven – tussen goed, oké en normaal in. Dan gebeurt er iets waardoor Biz totaal de weg kwijtraakt. Ze verliest alle aansluiting met haar vrienden. Haar vader verdwijnt, en met hem alles wat veilig en zeker is. Biz besluit dat het misschien makkelijker, beter, fijner is om helemaal weg te zweven. Of misschien moet ze wat langer blijven om haar vader terug te vinden. Of misschien – misschien, misschien – is er een andere optie die Biz nog niet kan zien. Steeds verder weg is een indringend verhaal over verdriet, vriendschap, jezelf kwijtraken en de lastige weg terug omhoog uit de diepste put waar je nooit in terecht wilde komen. Dit betreft een recensie exemplaar. Dit heeft onze mening echter niet beïnvloed. Achterflap en cover: Laten we beginnen met de cover, of breder het boek. Ik dacht echt dat dit boek een paperback zou zijn dus mijn verbazing toen ik een hardcover zag liggen was groot. Sommige boeken schreeuwen nu eenmaal paperback of hardcover en ik dacht echt dat dit een paperback boek was, ik had het mis. De cover van dit boek vind ik persoonlijk geweldig. Het vele blauw heeft de boventoon waardoor ik er maar naar blijf kijken en het gevoel heb dat ik erin verdrink. En laat dat nu precies ook de bedoeling zijn (volgens mij). De zwarte haren die langzaam vervagen met de witte letters, dat contrast… Ik zeg het eerlijk, ik ben echt heel erg fan. Ik vind covers met witte titels sowieso heel hoopvol lijken altijd. Ja, ik vind het een hele fijne cover. Alleen misschien… wel aardig literair? Qua achterflap, laat ik eerlijk zijn, als ik jonger was geweest dan had ik de rest van de achterflap niet eens gelezen, alleen om die eerste zin. “Biz lijkt een gewone tiener,” ik bedoel, dat is toch al járen uit de mode? De insinuaties die dat wekt? Gaap. De rest van de achterflap trekt me eigenlijk ook niet zo. Achterop mijn boek staat een iets andere achterflap en die vind ik toffer, maar nog steeds, ik weet niet, door de eerste zinnen kan ik de rest gewoon niet heel serieus nemen. Inhoud: Vanaf het moment dat ik dit boek in de brochure van Best of YA zag staan, wist ik dat ik het wilde lezen. Kopen. Ervan houden.Ik zocht meteen een artikel van de auteur op. Hierin gaf Fox aan dat ze complexe ptss, een angststoornis, een dissociatieve stoornis en klinische depressie heeft. Nu denk je misschien, wat maakt dat nu uit? Nou, toen ik dat las, wist ik dat als ik jonger was geweest, haar boek me misschien wel gezien had laten voelen omdat Fox met zoveel liefde over haar hoofdpersonage Biz schreef, die met een aantal dezelfde dingen worstelt als zijzelf, dat ik al verliefd was op Biz voordat ik haar überhaupt ontmoette. In het begin was ik bang dat dit boek misschien te zwaar voor mij zou zijn. De thema’s liegen er niet om, er is seksueel misbruik, een overleden ouder, zelfmoordgedachten, depressieve episodes en vooral heel veel pijn, maar Fox weet deze thema’s te behandelen zonder dat het zwaar wordt. Of, misschien is zwaar niet het juiste woord, maar Fox weet deze thema’s te behandelen met respect. Zonder onnodige shock. Fox beeldt deze onderwerpen af als de waarheid en de waarheid is niet altijd mooi, maar ze maakt hem ook niet mooier of lelijker dan hij is. Leest dit boek dan vlot en simpel? Nee, dat niet. Dit boek leest traag. Niet per se omdat het traag is, want er gebeurt genoeg, maar… een beetje als een kabbelend beekje. Het boek heeft enorm korte hoofdstukken van soms maar een halve bladzijde waardoor ik steeds verspreid over de dag kleine stukjes las. Dit is geen boek dat ik in sneltrein vaart achter uit elkaar kon lezen. Ik denk ook niet dat dit boek daar voor is gemakt. Het is een boek waarin je moet… verdrinken. En niet alleen de cover, maar de hele vormgeving waarin bijvoorbeeld ook geen hoofdstuknummers zijn opgenomen werken daaraan mee. Misschien klinkt dit allemaal heel melodramatisch, maar ik heb in tijden geen boek gelezen dat me zoveel liet voelen. Ik heb zitten lachen en gehuild en ja, Biz is een onbetrouwbare verteller, maar ze is wel een verdomd goede. De zinnen in dit boek zijn zo lang dat je samen met haar verstrikt raakt in alles wat ze voelt en denkt en beleeft. (Al had die eerste zin wel iets korter gekund want ik weet nog steeds niet wat er staat) Heb ik dan alleen maar lof voor dit boek? Nee, dat ook niet. Helaas. Allereerst het ding waar ik neutraal over ben, maar die me toch opviel: seks. Ik heb echt in tijden geen boek gelezen met een zestienjarig hoofdpersonage waar zo realistisch over seks werd gepraat. Over het uitzoeken van je geaardheid. Over de angst om achter te lopen op klasgenootjes en roddels die hun eigen leven gaan lijden. Over piemels. En heuvels die op borsten lijken. Dan, de kritiekpunten die ik heb en die gaan eigen voornamelijk over de taal in dit boek. Er staan nog een aantal Engelse woorden en uitspraken in die, naar mijn mening, best vertaald hadden mogen worden. Natuurlijk begrijp ik dat het Nederlandstalige alternatief van dickpic niet zal aanslaan, maar ‘nope,’ of ‘you had one job,’ hadden er van mijn part best uit gemogen, maar goed dat is smaak. Wat niet smaak is en waar ik me simpelweg aan ergerde was hoe… Hollands het was. Niet eens Nederlands, maar gewoon… recht vanuit Amsterdam. Best of YA is een Nederlandse uitgeverij, maar dat neemt niet weg dat hun afzetmarkt zowel heel Nederland als België is. Het voelde niet altijd alsof daar rekening mee gehouden was. Ik kén woorden als appje en patat, maar die gebruiken ze niet overal in Nederland, laat staan in België. Ik weet dat er vertalingen zijn die voor zowel Nederlanders als Belgen vloeiend te lezen zijn, maar bij deze? Ik voelde hem niet. Misschien dat ik me zo opwindt over dit punt omdat het het duidelijkste was dat er geen rekening was gehouden met de Belgen toen ik voorbij de laatste bladzijdes was. Zoals ik al eerder zei behandeld dit boek zware thema’s en daarom is achterin nog een bericht van de schrijver vertaald waarin ze aangeeft dat praten haar echt heeft geholpen. Hierbij staan een aantal websites en telefoonnummers die je eventueel zou kunnen bellen. Je kunt het misschien al raden, maar al die websites en telefoonnummers? Nederlands. Het is heel fijn dat Nederlandse lezers op de hoogte worden gesteld dat ze 113 kunnen bellen, maar alle Vlaamse lezers dan? Wie moeten zij bellen? (Het antwoord is 1813, maar dat vertelt het boek je niet). Ik vind dit echt ontzettend nalatig en het is al het tweede boek waarbij me dit opvalt dit jaar (Het eerste boek was ‘Dit is hoe het ging,’ van Astrid Boonstoppel), dat zou niet moeten kunnen. Niet als je boek in Vlaamse winkels ligt. Oordeel: Ik heb besloten dit boek vier sterren te geven. Want hoe goed ik het boek ook vond, als je zo’n boek uitbrengt en niet eens de moeite neemt een Belgisch telefoonnummer op te nemen? Daar trek ik echt een hele ster voor af. Ook al is het niet wat het boek zelf misschien verdient, want het is een aanrader, dat zeker. SophieWaar mensen werken, worden fouten gemaakt. Zo ook in de boekenwereld. En af en toe moet dat ook gewoon kunnen. Maar in mijn boekenkast kwam ik een aantal fouten tegen die wat mij betreft best slordig zijn. Lees mee en oordeel zelf. 1. Door de spellingregels het bos met fouten niet meer zien Nee, ik ga niet zeiken over iemand die een of twee foutjes in een heel boek laat staan. Dat valt onder de categorie ‘niemand is perfect’. Maar de ene fout na de andere erin laten staan? Dat kan echt niet. Hierbij heb ik het dan voornamelijk over vertaalde boeken. Een voorbeeld hiervan is de ‘Ik hou van’-serie van Lindsey Kelk. Vooral tijdens het lezen van de laatste drie boeken daarvan, viel het me op hoeveel fouten er eigenlijk in staan. Er ging nauwelijks een pagina voorbij zonder dat ik een fout ontdekte en dat vind ik best wel triest. Hier heeft iemand dus gewoon zijn werk niet goed gedaan. 2. What’s in a name? We blijven nog even bij Lindsey Kelk, want de spelling van normale woorden is niet het enige wat nogal eens fout gaat in haar boeken. Sommige personages kunnen namelijk blijkbaar razendsnel een naamsverandering aanvragen en die vervolgens weer ongedaan maken. In dit specifieke geval heb ik het over Louisa. Zij wordt in ‘Ik hou (nog steeds) van New York’ zo vaak Louise genoemd dat het niet meer op twee handen te tellen is. Hoe moeilijk is het nou helemaal om de naam goed te schrijven van een personage dat al sinds het eerste deel in de serie zit? 3. Leeftijd is maar een getal Nog eentje over de boeken van Lindsey Kelk dan, om het af te leren. (De boeken zijn verder heel leuk, voor wie van chicklits houdt, het is puur toeval dat ik er drie dingen uit wist te halen die toch echt niet kunnen.) Tussen ‘Ik hou van Parijs’ en ‘Ik hou van Las Vegas’ hoort het korte verhaal ‘Jenny Lopez heeft in rotweek’. In dat verhaal leert Jenny Sadie kennen, die op dat moment zesentwintig is. Het boek ‘Ik hou van Londen’ speelt zich zo’n tien maanden later of en daarin is Sadie drieëntwintig. Misschien kan Lindsey even haar geheim voor jonger worden met de wereld delen, want ik denk dat heel veel vrouwen dit ook zouden willen kunnen. 4. Had ik maar een tijdmachine (SPOILER ALERT!) Veel mensen zijn laaiend enthousiast over ‘Ik geef je de zon’, maar ik raakte ernstig in de war doordat iemand me wees op iets wat niet lijkt te kloppen. Wanneer is de moeder van Noah en Jude nou overleden? Is het voor of na kerst? Volgens Jude is de dag waarop ze naar Guillermo gaat, de eerste dag van de kerstvakantie, ook de sterfdag van haar moeder (dit blijkt pas later in het boek). Echter blijkt uit de stukken van Noah dat hun moeder pas na Kerstmis is overleden. Nu weet ik dat ze in Amerika soms rare dingen doen, maar de eerste dag van de kerstvakantie zal over het algemeen toch wel vóór kerst zijn, niet? Heb ik hier gewoon iets gemist of is dit echt een ontzettende blunder in chronologie? Als je toevallig het antwoord op deze vraag weet, hoor ik het graag. (EINDE SPOILER) 5. Hoe Amerika ineens in Europa kan liggen Op pagina 59 van ‘De voordelen van onbeantwoorde liefde’ van Becky Albertalli wordt gesproken over euro’s. Op zich niks raars. Het is een heel normale munt, die dagelijks door miljoenen mensen gebruikt wordt. Alleen proberen die mensen er hopelijk niet mee te betalen in Maryland, Verenigde Staten. En laat dat nou net de locatie zijn waar dit boek zich afspeelt. Overigens is dit niet het enige gevalletje van uitbreiding van de eurozone. Ook in boeken die zich afspelen in Engeland heb ik het wel eens gesignaleerd. 6. Helderziende personages Op pagina 64 van ‘Lobsters’ van Tom Ellen en Lucy Ivison kent Stella Sams naam terwijl hij die nooit aan haar heeft verteld. Zou hij een zesde zintuig hebben? 7. Superkrachten Fouten kunnen in elk detail zitten. Zoals wanneer een personage een deur op slot draait bijvoorbeeld, wat gebeurt in hoofdstuk 1 van ‘Sterrenhemel’ van Colleen Hoover. Grayson controleert zelfs nog of Sky de deur wel echt op slot heeft gedaan. Toch komt een aantal pagina’s verder Sky’s moeder de kamer binnen walsen. Dwars door de deur heen? 8. Lost in translation Een boek vertalen is vast geen makkelijk werk. Ik begrijp volledig dat je daar als vertaler zo op geconcentreerd bent dat je weleens iets over het hoofd ziet. Toch wil ik even iets aanstippen dat ik ook zag in ‘Sterrenhemel’. Dit keer gaat het om pagina 138. Daar staat dat Holder vijf woorden gesproken heeft. In de Engelse versie van het boek zal dit ongetwijfeld kloppen, maar in het Nederlands hebben we nou eenmaal meer woorden nodig om te zeggen wat we bedoelen. Daarom zijn het er in de vertaling zeven. Dit was de vertaler/redacteur alleen vergeten aan te passen. 9. Identiteitscrisis Ook raar is het wanneer een personage in een boek twee verschillende achternamen heeft. Dit gebeurt in ‘Zomer’ van Lis Lucassen.Op pagina 42 stelt Rowan zichzelf voor als Rowan Witzhuisen. Wanneer Alec op pagina 181 bij Rowans familie is, gaat het echter ineens over het gezin Havelaar. Is ze misschien getrouwd en wordt haar echtgenoot nergens genoemd? Of slaat Havelaar toch op het gezin van wie de villa is en wordt het gewoon raar geformuleerd? Want dat zouden de enige verklaringen zijn die ik zou kunnen bedenken. Dit waren een aantal fouten in boeken die ik in de loop der jaren tegen ben gekomen. Heb jij ook wel eens een fout in een boek ontdekt? Of vind je dat dit gewoon moet kunnen? Fenna In 2005 verscheen het eerste boek in de reeks Percy Jackson en de Olympiërs - De Bliksemdief. Dit boek werd geschreven door Rick Riordan, die vijftien jaar lang les gaf op middelbare scholen in Californië. De publicatie van dit eerste Percy Jackson boek betekende niet enkel het begin van een fantasyreeks die tot op de dag in verschillende spin-off reeksen nog steeds verder gaat, het zou mettertijd ook evolueren tot een van de meest populaire en vernieuwende jeugdreeksen ter wereld. (Inmiddels is het wel duidelijk dat ik grote fan ben van deze boeken. Ik ben dus allesbehalve objectief.) Iedereen kent vast wel de opzet van de Percy Jackson reeksen: de hoofdpersonages zijn halfgoden - een van hun ouders is een (Olympische) god. Hierdoor hebben ze niet enkel supercoole gaven, ze worden ook continu lastiggevallen door titanen en andere monsters die halfgoden graag als lunch eten. Daarom dat de meeste halfgoden terecht komen in Kamp Halfbloed waar ze beschermd zijn van deze gevaren en ook leren om te gaan met hun gaven. De eerste reeks volgt Percy Jackson, de zoon van Poseidon, vanaf zijn twaalf jaar tot wel, nu - zijn zeventiende. De Percy Jackson en Olympiërs reeks zelf werd snel gevolgd door de Helden van Olympus reeks en gaat nu nog verder in de Beproevingen van Apollo. Daarnaast verscheen er ook De Kane Kronieken waarin een broer en zus oude Egyptische magie leren en met de Egyptische goden verstrengeld geraken. De Magnus Chase reeks kent ook hetzelfde idee: hedendaagse tieners in de Noorse mythologische wereld. En het coole? Al deze reeksen zijn op een of andere manier wel met elkaar verbonden - al deze mythologieën zijn in de Riordanverse even echt.  Ik begon de boeken van Rick Riordan te lezen toen ik twaalf was en ik volg nu, op mijn negentiende, nog steeds zijn nieuwste publicaties nauw op de voet. Dit heeft veel redenen: Riordans schrijfstijl leest heel vlot, zijn boeken zijn naast spannend ook vet grappig én ieder personage dat hij neerzet, voelt zo echt, is zo ongelooflijk relatable. De reden waarom ik, na al die tijd, nog steeds Riordans boeken lees, is echter voornamelijk omdat Riordan zijn lezers écht begrijpt. Hij luistert naar ons Jeugd en Young adult boeken zijn meestal geschreven door volwassenen. Logisch. Het gebeurt echter wel vaak dat ik de indruk heb dat volwassen YA-auteurs niet schrijven voor tieners, maar voor het idee dat zij hebben dat een tiener is óf eerder de groep volwassenen die graag YA lezen. Op zich is dat geen probleem, maar als tiener zelf (nu ben ik al zelf bijna geen tiener meer, maar ik kijk dus naar mijn recent verleden) voelde ik dat wel aan in boeken. Dan waren de hoofdpersonages erg andere dingen bezig dan ik, kwamen ze heel kinderachtig over en/of zeiden ze dingen die iemand van mijn leeftijd nooit zou zeggen. Bij Rick Riordan-boeken had ik dit nooit. En al schrijft hij fantasy, er kwamen altijd zoveel problemen naar voor in zijn reeks die erg herkenbaar voor tieners zijn. Al vanaf boek 1 gaf Riordan aandacht aan ADHD en dyslexie en voor hoe de thuissituatie is wanneer je gescheiden of alleenstaande ouders hebt. En het is niet enkel hierbij gebleven: Riordan heeft oor naar wat zijn lezers denken en waar zij mee zitten. Een moslima-lezer vroeg of hij ooit een moslim-personage zou willen schrijven. In Magnus Chase gaf hij zijn lezers Samirah al-Abbas - dochter van Loki én moslima die een hoofddoek draagt. En dit is maar een voorbeeld van vele personages met wie hij zijn lezers wil representeren. Zijn boeken die in eerste instantie best blank en hetero waren, werden des te verder, des te meer divers. Zijn reactie op mensen die vinden dat het ‘te veel is’: “Voor jullie is dit onrealistisch, voor mij is dit wie ik tegenkom tijdens een wandeling in Boston.”  Oprecht, geen wonder dat zijn lezers hem Uncle Rick noemen. Het fijne aan de Riordan-boeken is dat hij iedereen kan betrekken, op een heel warme en liefdevolle manier. Hoe vreemd het ook klinkt om dat te zeggen. Als iemand die recent ontdekte niet hetero te zijn, is dit echter de representatie die ik het fijnst vind: geaardheid, huidskleur, afkomst, aandoeningen worden niet geproblematiseerd. De omgeving is heel open en aanvaardend (met natuurlijk geregelde spanningen). In een boekenwereld waarin de meeste blanke, cishet auteurs enkel over iemand die niet-blank en niet-cishet is, schrijven wanneer het een verhaal vol drama en leed is omwille van dat “ene aspect waardoor hij/zij afwijkt van de ‘norm’”, is Rick Riordan een ware held. Zijn lezers willen een homoseksueel koppel? He delivers. Zijn personages willen lezen over een personage met Mexicaanse roots? He delivers. Zijn lezers willen lezen over een lesbisch koppel? He delivers. Zijn lezers willen lezen over een genderfluid personage? He delivers. Zijn lezers willen lezen over een doof personage? He delivers. En nee, dat hij al deze mensen erbij betrekt, is niet onrealistisch. Dat het westen blank en hetero en gezond zou, dat is onrealistischer dan dat Olympische goden zouden bestaan. Alleszins, daarom moet je Rick Riordan boeken gaan lezen. Al waarschuw ik je ook: het is een wilde achtbaan. livia GEEF ZE VUUR. GEEF ZE ANGST. Fie leeft volgens één regel: zorg voor je eigen mensen. Ze behoort tot de Kraaien, de laagste kaste van het land. Ze worden opgejaagd, uitgespuugd door de bevolking, en ze hebben vrijwel geen rechten. Toch wordt er verwacht dat ze hun enige plicht vervullen: het ophalen en uit hun lijden verlossen van pestslachtoffers. Dus als Fie met haar Kraaien naar het paleis wordt geroepen voor de kroonprins, hoopt ze uitbetaald te worden voor de rest van haar leven. Als blijkt dat kroonprins Jasimir en zijn lijfwacht Tavin hun dood in scène gezet hebben, is Fie klaar om haar verlies te nemen – en misschien ook wel om hen te vermoorden. Ze besluit echter een deal met de prins te sluiten: zij beschermt hem tegen de meedogenloze koningin, prins Jasimir zal de Kraaien beschermen als hij eenmaal regeert. De vraag is of dat lukt, met een onvoorspelbare groep Kraaien, weerbarstige magie en het gevaar dat altijd op de loer ligt. Dit betreft een recensie-exemplaar. Dit heeft onze mening echter niet beïnvloed. LET OP: deze recensie bevat spoilers! Achterflap, cover en verdere lay-out Kunnen we, voor we beginnen, allemaal een minuut stilte nemen om te appreciëren hoe ongelooflijk cool deze cover is? Deze cover is de wildste droom van veel fantasylezers. Meer woorden hoeven we hier niet aan te besteden: prachtig. De achterflap? Ook zeer goed: duidelijk en intrigerend. Wat wél jammer is, is dat de Nederlandse vertaling de wereldkaart mist die de Engelstalige variant wel heeft. Bij high fantasy boeken kan je vaak een kaart vinden en hoewel het voor ons niet per se hóéft, is het altijd een leuk extraatje. En in dit geval is een kaart namelijk naast vet cool en mooi ook erg nuttig. In dit boek volg je de personages voor een groot deel op een reis - dan snap je wel waarom een kaart van pas kan komen. Maar losstaand daarvan? Vormgeving om van te smelten. Schrijfstijl Twee van ons hadden enorme moeite om in het boek te komen door de schrijfstijl. Het las erg stroef. We hebben het hier met name over de zinsbouw en de beeldspraak - dat laatste was regelmatig zo vreemd dat we uit het verhaal werden gehaald. Ook lazen de zinnen houterig. Naarmate we vorderden in het boek, verdween het stroeve. En de vreemde beeldspraak werd gelukkig ook gematigder. Livia daarentegen had er niet zo veel last van, dus het dit is ook een heel persoonlijke ervaring. Worldbuilding Bij dit boek is het toch enigszins belangrijk stil te staan bij de worldbuilding. Margaret Owen zet in De Genadigen een intrigerend land in elkaar waarin de maatschappij is opgedeeld in kasten en waarin bijgevolg een sterke hiërarchie heerst. Iedere kaste is vernoemd naar een vogelsoort en heeft een eigen geboorterecht. De hoogste kaste is die van de Feniksen; de laagste die van de Kraaien. De indeling van de kasten en de benaming ervan is opvallend: vogelsoorten. Behalve de Feniks zijn het allemaal bestaande vogelsoorten. Het is origineel, zij het ook nogal uit de lucht gegrepen. Interessant vertaalt zich immers niet meteen naar logisch. Dat is hier ook het geval. Allereerst begrijpen we niet goed waarom de Feniksen als enige een mythische vogel in plaats van een bestaande vogel hebben als kaste-benaming. En is er überhaupt een fundering voor? Bestaan feniksen in die wereld? Waar kennen ze het van? Eveneens vragen wij ons af waarom de Feniksen - met als geboorterecht vuur - in hemelsnaam aan de macht zijn terwijl er letterlijk een kaste (die van de Zwanen) is die mensen kan manipuleren en controleren? Ook de heksenkraaien hebben een enorm machtige gave. Ze kunnen letterlijk elk geboorterecht van een andere kaste overnemen via tanden of andere beenderen. Daarmee zijn ze krachtiger dan welke kaste dan ook. Toegegeven, ze zijn met weinig, maar de Feniksen zijn met minder. Ze kunnen makkelijk met hun tanden mensen van andere kastes verslaan. Daarnaast hebben kraaien geen geboorterecht - zo luidt het het hele boek door. Met andere woorden: hun goden hebben hun geen gave gegeven. Tegelijkertijd zijn de Kraaien echter - als enige kaste - immuun voor de pest die door het land woedt. Als je geen risico loopt te lijden aan de meest dodelijke ziekte in je land, heb je dan écht geen gave? (NOTA: misschien wordt dit een plotpunt in het vervolg. We zijn benieuwd. Maar nu willen we even onze frustratie daarover uiten. Na een tijd wil je namelijk gewoon naar Fie schreeuwen dat ze wel een gave hebben, maar dat ze te zielig willen doen om het te zien!) Verder wordt er telkens gerefereerd naar de goden die zogezegd voor de gaven hebben gezorgd, maar wordt er niet verder uitgeweid. We weten vrijwel niets van deze goden, behalve dat ze de gaven hebben geschonken. We weten niet eens waar ze precies voor staan en de personages staan ook niet lang bij ze stil. Op zich is dit niet erg, maar het viel ons wel op. We willen namelijk graag alles weten, muggenzifters dat we zijn. Alles bij elkaar is het zeker een interessante wereld, maar zit er best wat in dat beter uitgewerkt had moeten zijn. Het is te merken dat de auteur met zorg de wereld heeft geprobeerd op te bouwen, maar ze staat overal te kort bij stil om het ook daadwerkelijk goed te laten werken. Als je er minder diep in duikt is de wereld daardoor echter wel goed te volgen. Er zijn geen infodumps en het is duidelijk hoe de magie werkt. Personages In dit onderdeel willen we even dankbaar zijn voor het hoofdpersonage, Fie, dat ongelooflijk rauw is en scheldt. Zeer geapprecieerd. Ook Jasimir vonden we een interessant hoofdpersonage. Toegegeven, hij heeft moeite om zijn wereldbeeld aan te passen en als we de fantasywereld op onze wereld spiegelen, kan je gerust zeggen dat hij enorm racistisch is. Maar door het verhaal heen zie je hem ontwikkelen, moeite doen om de ander te begrijpen en een beter mens worden. Hij was geen mooi karakter, maar hij was wel fascinerend, hoewel Fie het overwint met haar rauwe emoties en haar gerechtvaardigde woede jegens de oneerlijk verdeelde wereld. Tavin, de bemiddelaar, was in deze verhouding verrassend genoeg het minst interessant. Ondanks onze lof voor de personages, voelde het ergens ook typisch. De personages voelden regelmatig als pionnen die een punt duidelijk moesten maken. Fie en Jasimir hadden qua wereldbeeld niet verder van elkaar kunnen staan en hun discussies voelden eerder als discussies die te verwachten vielen - die zij als pionnen zijnde móésten voeren voor het punt dat de auteur wilde maken - dan een organische discussie die voortvloeide uit hun karakters. Anders verwoord: hun karakters leken zo te zijn gemaakt om deze discussies te kunnen voeren. Ze waren onvermijdelijk met hoe ze waren gevormd. Net zoals Tavin duidelijk een bemiddelaar was. Dit zorgde ervoor dat hoewel de personages duidelijke ideologieën en visies hadden, hun karakters - hun ménselijkheid - deels achterwege bleef. Inhoud En dan komen we bij dit punt… Al is de worldbuilding interessant - op de meeste vlakken - en het hoofdpersonage vet cool, het verhaal trok ons niet. En om dat uit te leggen, enkele spoilers, dus lees on your own accord. Ten eerste was dit boek, op de diversiteit met betrekking tot huidskleur en seksualiteit na, niet zo heel veel anders dan de meeste YA fantasy, met een plot waarin enkele tieners die uit heel verschillende groepen samenkomen om de slechte machthebbers in hun land tegen te houden. We zeggen niet dat dit slécht uitgevoerd was, dit plot - zeker niet! - maar het was niet zo speciaal als we hadden verwacht. Hoe het gepromoot werd, gaf ons echt de indruk dat dit super origineel en anders en nieuw ging zijn. Er was niks vernieuwends aan het plot. Ook kunnen we het niet laten om te benoemen: we weten niet of het een bewuste keuze was van de auteur, maar de personages werden… vrijwel niet beschreven. Hierdoor dachten we lange tijd dat de personages wit waren. Pas over de helft kregen we door dat sommige personages dat helemaal niet waren. Dat was wel jammer. In onze maatschappij is de norm immers ‘wit’, dus als een personage weinig tot niet beschreven wordt, gaan wij daar ook automatisch vanuit. Wél appreciëren we de diversiteit die de auteur erin heeft gestopt enorm. Zowel op het gebied van huidskleur als seksualiteit/geaardheid. Dat mag ook zeker gezegd worden. Daarnaast is de liefdesrelatie zo… niet interessant. We voelden er allemaal niets voor. Het interessantste onderdeel was voor ons nog toen Fie gescheiden werd van haar boyfriend en opgescheept zat met de racistisch prins en die twee dus met elkaar moesten leren omgaan. Of Fie nu samen kon zijn met haar jongen, was oprecht niet iets wat ons veel kon boeien. In het dankwoord (dat niet vertaald is, maar een van ons die de Engelse versie had ons kon doorsturen) noemt de auteur dat ze normaal de liefdesrelatie laat sterven en oprecht, we keken er bijna naar uit. Maar we lazen het wel alledrie uit, en waarom? Ten eerste is de familieband die hierin wordt neergezet heel mooi. Fie is misschien wees, maar alle Kraaien van haar troep zijn haar familie. Die familiebanden, die trouw, dat geloof in elkaar was super krachtig neergezet, in ieder geval voor wat we gewend zijn uit YA fantasy, en we konden allemaal goed voelen hoe Fie uiteen werd getrokken tussen het volgen van een belofte of het redden van haar familie. Daarnaast blijft het boek interessant genoeg om verder te willen lezen. Toch willen we nog adresseren dat in dit boek een zeer grote allegorie voor racisme en vooral racisme in de VS zit. De Kraaien (die altijd zwart dragen) worden namelijk systematisch achtervolgd, mishandeld, vermoord, verkracht door ‘De Heren van Oleander’ (die altijd wit dragen). De grote spiegeling aan de vreselijke gebeurtenissen in de VS waar de Kuklux-clan praktisch alle Afro-Amerikanen wil uitmoorden is overduidelijk, niet? Maak hiervan wat je wil, want wij zijn nog steeds in dubio wat we hiervan dachten. Het was redelijk gebracht, maar zoals eerder aangehaald voelden de personages regelmatig statisch in hun discussies hierover. Hun punt was duidelijk, maar diepgang en complexiteit ontbrak. Ook de worldbuilding was een samenraapsel van verschillende concepten die niet altijd even goed samensmolten. Wellicht een voortvloeisel doordat de auteur racisme op deze schaal niet heeft meegemaakt (ze is nu eenmaal wit, daar kunnen we niet omheen). Natuurlijk betreft het hier een fictieve fantasy wereld, dus wordt niemand belet om erover te schrijven. Maar toch kunnen we er niet omheen dat het vreemd aanvoelt om deze echte problematiek, die nog heel levendig is, te fictionaliseren als witte auteur en van racisme naar discriminatie-problematiek om te zetten. In het boek is het geen racisme, maar discriminatie van hogere kaste naar lagere kaste. Je kunt je afvragen of iemand die helemaal niet weet hoe het is om in een kastesysteem te leven daarover kan schrijven? En dan ook nog op zo’n manier waarin het hele kastesysteem als puur en enkel slecht wordt afgebeeld terwijl het voor sommige mensen een nog steeds werkende en reële manier van leven is? We zijn in dubio, want op al die vragen, kan je natuurlijk geen eenduidig antwoord geven. Maar het is iets om over na te denken. Alles bij elkaar genomen geven we De Genadigen 2,5 sterren. Phoenix, Livia en Sophie |
CategorieënArchieven
Juli 2019
twitter
goodreads
|
