Riverdale : een bespreking

De afgelopen jaren is Netflix heel sterk opgekomen in de Lage Landen, maar ik moet bekennen dat ik altijd wel een beetje achterop hink met nieuwe rages – alhoewel je Netflix al lang geen gewone rage meer kan noemen. Overal hoorde ik mensen spreken over die fantastische nieuwe serie – House of Cards! Orange is the New Black! – en op doodse momenten, tijdens een studie-uur op school bijvoorbeeld, opperde er al eens iemand om Netflix op te zetten. Telkens kon ik alleen maar luisteren wat de anderen te zeggen hadden, half in slaap omdat ik toch niet kon volgen, laat staan erover meespreken.

Het toeval wil dat ik ondertussen twee maanden geleden toch een account heb aangemaakt op Netflix, destijds voor een schoolopdracht waarvoor ik een film moest kijken die ik nergens anders op het internet kon vinden. Het was toch een maand gratis, en na die maand zouden we het wel weer stopzetten. Althans, dat was de bedoeling.

Verdorie, weer in de marketing-val getrapt.

Een van die redenen? Riverdale, de serie die mij al die tijd in de ban heeft gehouden. Ik moet zeggen dat ik nooit een begenadigd seriekijker ben geweest, en al zeker geen bingewatcher. Toen ik deze serie begon te kijken, aanvankelijk met het idee ‘laten we het een kans geven’, besefte ik echter al snel dat ik niet meer kon stoppen, en ook dat mijn gratis proeftijd bijna op zijn einde zou lopen. Aangezien ik niet het type ben om er alle afleveringen in één keer door te jagen, heb ik besloten dat ik Netflix nog voor minstens een maand zou verlengen.

Wat maakt Riverdale dan zo bijzonder?

Van striphelden naar tv-helden
Ik wist het eerst niet, maar nagenoeg alle personages komen rechtstreeks uit de stal van Archie Comics, een stripreeks die al decennialang populair is in Amerika. De centrale figuur in die reeks is Archie Andrews zelf, een typisch Amerikaanse tiener met iets minder typisch rood haar. Andere hoofdfiguren zijn Betty Cooper, het perfecte buurmeisje, en Veronica Lodge, de knappe dochter van rijke ouders.

​​Nog een belangrijk personage, dat in de serie is uitgegroeid tot een van de publiekslievelingen (misschien ook omdat hij wordt vertolkt door Cole Sprouse) is de antisociale, ietwat zwartgallige Jughead Jones. Het verschil met zijn personage in de comics is trouwens sprekend!

​Oké, qua uiterlijk is de gelijkenis zeker duidelijk. In de stripreeks is Jughead Jones echter een luie, pessimistische kerel die alleen maar aan eten lijkt te denken. In de serie speelt hij daarentegen meer de rol van de getormenteerde jongen, die is getekend door zijn eigen problematische jeugd. Zijn moeder en zusje zijn verhuisd naar Toledo, en hij is nog liever dakloos dan dat hij bij zijn vader verblijft, die met een ernstige drankverslaving kampt. Verder is hij ook aspirant-schrijver (yay!).

---

aVerder zijn er nog Cheryl Blossom, hoofd-cheerleader met valse kantjes, Kevin Keller, zoon van de plaatselijke sheriff en openlijk homoseksueel, en Josie, leadsinger van de Pussycats en dochter van de burgemeester. En de familie van al deze tieners natuurlijk.

Dat klinkt vrij stereotiep, niet? Populaire jongen uit het football team, het perfecte en brave buurmeisje mét blonde paardenstaart, de sexy dochter van rijke ouders, de getormenteerde jongen, de homoseksuele vriend, de valse cheerleader… Vergis je echter niet: de makers van Riverdale hebben deze karakters dan wel als basis gebruikt, in de serie zijn ze een stuk minder oppervlakkig dan ze lijken.

Neem nu Betty: op het eerst gezicht een nogal tuttig meisje, dat van roze houdt en nooit iets slechts kan doen. Ook zij heeft echter haar demonen, iets wat zijzelf haar duistere kantje noemt. Haar gezin is minder stabiel dan ze naar de buitenwereld doen uitschijnen, en ze is dan wel cheerleader, ze schrijft ook voor de schoolkrant en is niet om een beetje avontuur verlegen. Of Veronica, die niet zomaar een oppervlakkige rijkeluisdochter is – hoewel, een beetje – maar net erg scherpzinnig uit de hoek komt: ze alludeert in bijna elk gesprek naar literaire figuren en doorziet altijd alles veel sneller dan iedereen. Ze staat bovendien altijd klaar om anderen te helpen. 

De comics handelen overigens hoofdzakelijk over de driehoeksverhouding tussen Archie, Betty en Veronica. In de strips doen zowel Betty als Veronica er alles aan om de aandacht van Archie te winnen, en die laatste houdt hen allebei aan het lijntje. Gelukkig hebben de makers dat niet overgenomen. In de serie is er namelijk helemaal geen sprake van rivaliteit tussen Betty en Veronica: ze zijn zelfs beste vriendinnen, en Archie is tot nu toe altijd loyaal en eerlijk geweest.

Afgelegen stadje en moord
​Al deze personages hebben hun thuis in Riverdale, een klein, fictief stadje ergens in de Verenigde Staten. Het is niet duidelijk waar precies in de VS, maar het ligt in ieder geval eerder afgelegen en in een omgeving met veel bossen en meren.

​Natuurlijk blijkt dit kleine stadje minder vredevol dan het op het eerste gezicht lijkt, en alles begint met de moord op de populaire tiener Jason Blossom. Toen ik voor het eerst over dit concept hoorde, en zeker nadat ik een paar afleveringen had bekeken, moest ik meteen denken aan Twin Peaks, een andere serie die in het begin van de jaren negentig op televisie te zien was en die ik een paar jaar geleden ook op aanraden van mijn ouders heb bekeken: klein en afgelegen stadje, moord op een populaire scholier, het meer, de taverne, de sheriff… Dat bleek geen toeval: ik las laatst dat de serie wel degelijk geïnspireerd is door Twin Peaks. De actrice die Alice Cooper speelt, de moeder van Betty, speelde trouwens ook een rol in Twin Peaks: die van Shelly. Ik wist dat ik haar ergens van herkende! (Hoe dan ook: als je nog een nieuwe serie zoekt, denk dan zeker eens aan Twin Peaks)

---

In seizoen één draait het allemaal om de mysterieuze moord op Jason Blossom, de tweelingbroer van Cheryl. Op een zonnige dag begin juli maakte hij een boottochtje op het meer samen met zijn tweelingzus, maar daarna werd de populaire jongen, die een vaste plaats had in het football team, niet meer gezien. Aan het begin van het nieuwe schooljaar probeert iedereen zo normaal mogelijk te doen, maar als Jasons lijk als bij toeval wordt ontdekt aan de rand van het meer, wordt het stadje meegesleept in een donkere rit.

Hoewel de moord op Jason Blossom al aan het einde van seizoen één is opgehelderd, is het kleine stadje echter nog niet verlost van alle gruweldaden. Seizoen twee gaat verder in op het zedenverval: de moord op Jason bleek slechts een begin, want elke inwoner is een zondaar met zijn duistere geheimpjes. Vooral de intrede van The Blackhood en de maffiavader van Veronica doen het stadje op haar grondvesten daveren.

Riverdale is qua plot misschien – nee, zéker – niet de meest inventieve serie die er al gemaakt is. Zeker in vergelijking met Twin Peaks is het een stuk conventioneler (Twin Peaks bevatte een belangrijke surrealistische component) en is het vooral gericht op een jong doelpubliek. Dat heeft wel tot gevolg dat je een serie krijgt met een hoge verslavingsfactor: de afleveringen bevatten een goede vaart, en zijn ideaal om te bingewatchen. Soms moet je in een serie eindeloos wachten tot er iets gebeurt, om dan uiteindelijk uit te komen op een cliffhanger. In Riverdale daarentegen volgen de plots en twists elkaar op, en hoef je meestal niet te lang te wachten op een antwoord.

​Waar het eerste seizoen nog vrij herkenbaar was (veelal gesitueerd op high school) gaat de serie in seizoen twee een versnelling hoger. De sfeer wordt nog donkerder, nog grimmiger. Dat resulteert misschien wel in nóg meer amusement, maar ook in een minder geloofwaardig plot. De personages gaan zich nog meer ontpoppen tot echte helden, die dingen meemaken waardoor de meeste mensen een levenslang trauma zouden oplopen. Soms miste ik de herkenbaarheid uit seizoen één een beetje.

Progressief
Wat deze serie zo boven de andere series doet uitsteken, is wat mij betreft haar progressieve karakter. Het is niet zomaar een serie met oppervlakkige tienerpersonages, maar het behandelt enkele thema’s die nu nog altijd zeer actueel zijn: seksuele geaardheid, de tegenstelling tussen goed en kwaad, sociale uitsluiting, reputatie, maatschappelijk verboden relaties… Het heeft zelfs een feministisch kantje.

​Zoals al eerder vermeld is het personage van Kevin homoseksueel, maar daar wordt op bijna geen enkel moment een big issue van gemaakt. Nagenoeg iedereen accepteert hem zoals hij is, en hij valt zeker niet onder een verwijfd karikatuur. Kevin is méér dan enkel zijn homoseksuele geaardheid. Desondanks wordt er ook gefocust op de problemen die dat af en toe met zich meebrengt: je hebt de partners niet voor het uitkiezen in een klein stadje als Riverdale, en daar zie je het Kevin soms moeilijk mee hebben. Ook in seizoen twee is er aandacht voor seksuele geaardheid (maar daar kan ik jammer genoeg niets over spoileren).

​In de introductietekstjes kwam wel eens het woord seks naar boven drijven als de serie beschreven moest worden. Dat is logisch: de personages zijn geen dertien meer, en het maakt nu eenmaal deel uit van hun leefwereld. Dat is wat de serie ook vrij progressief maakt: er wordt vrij open over gesproken, maar het is wederom geen big issue. Er is ruimte voor de seksuele ontwikkeling van de personages, en dat is goed. Qua erotische scènes is het echter heel braaf: je ziet louter het allereerste deel van het voorspel, of je hoort dat het bed begint te piepen, en meer dan een blote rug of een blote hals is er echt niet te zien (hoeft ook niet).

Over naar het feministische kantje dan: in Riverdale heb je heel wat sterke vrouwelijke personages, van wie ik Veronica het absolute zwaartepunt vind vormen. Veronica weet van zich af te bijten, is scherp van geest en laat zich zelden intimideren. Ze heeft haar flirterige kantjes, maar waarom zou een vrouw niet flirterig mogen zijn? Een flirt maakt van haar nog geen oppervlakkige bimbo. De scènes met Nick St. Clair in seizoen twee laten zien dat Veronica haar grenzen duidelijk kan aangeven. En als de moeder van Cheryl plezier beleeft aan een bordeel, is dat dan noodzakelijkerwijze verkeerd?

Er zijn personages met verschillende huidskleuren (de burgemeester van het stadje is gekleurd én een vrouw), verschillende persoonlijkheden, verschillende seksuele geaardheden en verschillende gezinssituaties. Kortom, de serie laat diversiteit in al haar facetten zien, maar doet dit subtiel: het blijft in de eerste plaats een serie over moord en mysterie, maar dat neemt niet weg dat de diversiteit gewoon aanwezig is, en dat het niet per se bijzonder of problematisch hoeft te zijn.

Conclusie
Akkoord: Riverdale biedt geen nieuwe filosofische inzichten of een scherpe analyse van de huidige maatschappelijke structuren. Dat hoeft ook helemaal niet. Riverdale blinkt uit in amusementswaarde: het is een spannende, meeslepende serie met personages die je na verloop van tijd stevig in je armen sluit. Daarenboven is het op een aantal gebieden subtiel progressief te noemen. Ondertussen is Riverdale al aan haar derde seizoen begonnen op Netflix. Ik ben benieuwd of de makers kunnen verdergaan op dit elan.

​BEAU