Recensie: De Poppenmaker van Krakau - R.M. Romero

In het land van de poppen is er magie.
In het land van de mensen is er oorlog.
Overal is er pijn.
Maar samen is er hoop.
Karolina, een levende pop, belandt in het atelier van een poppenmaker, een man met een bijzondere gave en een tragisch verleden. De teruggetrokken poppenmaker kan eerst nauwelijks geloven dat hij een pop heeft die kan praten, maar al gauw raakt hij onder de indruk van Karolina's lef en grootmoedigheid. Hij leeft helemaal op en sluit vriendschap met een Joodse vioolspeler en zijn dochter. Als de nazi's Polen binnenvallen, komt er echter een einde aan hun prille geluk. Karolina en de poppenmaker beseffen dat hun vrienden niet meer veilig zijn in Krakau en besluiten hen te helpen, zelfs als ze daarmee hun eigen leven in gevaar brengen.

Wij willen graag uitgeverij Halewyck bedanken voor dit recensie-exemplaar.

Cover en achterflap
Dit boek stond al heel lang op onzeverlanglijst - voornamelijk omwille van de cover. Dit is het soort cover dat een achterflap bijna overbodig maakt. Niet enkel is het beeldschoon, het toont ook alle kernelementen van dit boek waardoor je als lezer al een heel goed idee hebt van waaraan je zal beginnen. Over de achterflap hebben we bijgevolg weinig te zeggen. Behalve, uiteraard, mooi en duidelijk.

Personages
Hoewel we het ergens hadden verwacht, gezien het onderwerp en de doelgroep waarvoor dit boek bedoeld is (-12 jaar ipv YA, maar dat stoort op geen moment), hadden we nooit de indruk te lezen over stereotype personages die enkel handelen voor het plot zoals je wel vaker bij jeugdboeken ziet. Iedereen van Karolina tot de SS-officier Brandt voelt heel oprecht aan. Het is heel gewaagd om ook deze laatste, de antagonist, toch ook vanuit hoeken te laten zien waardoor de lezer mee kreeg dat hij niet slecht geboren is - maar meegevallen is in een maalmolen aan mooie leugens en angst voor eigen zwakte en dat is een van de grote sterktes van dit boek.
De relaties tussen de verschillende personages zijn echter het mooist: oprechte vriendschap voor elkaar is toch wel een van de prachtigste dingen om over te lezen.
Verhaal
Om eerlijk te zijn wisten we niet goed wat te verwachten toen we eraan begonnen. Een sprookjesachtig verhaal vermengen met echte geschiedenis, en dan nog zoiets vreselijks als Wereldoorlog II, lijkt onbegonnen werk en we waren bijzonder benieuwd hoe de schrijfster dit aangepakt heeft en of dit gelukt was. En of het gelukt was, want ze heeft ons uiteindelijk volledig omver kunnen blazen. (Inclusief tranen op het einde.)
Losstaand van het plot, losstaand van hoe het gebracht is, is het vermengen van magie met realiteit zoiets fantastisch aan dit boek en technisch gezien absoluut niet te onderschatten. Zeker omdat het een groot contrast creëert tussen een suikerzoete sprookjeswereld en een bittere realiteit.
Niet enkel hield Romero ons in spanning met het hoofdplot van Karolina en de Poppenmaker in Krakau, ook vertelt ze met kleine tussenstukjes deel per deel over Karolina’s leven vóór ze in de mensenwereld kwam. Nog meer om naar nieuwsgierig te zijn!
Tenslotte is er de laatste veertig/dertig pagina’s die we niet hadden zien aankomen.

[SPOILERS] We hadden echt niet verwacht dat Karolina en de Poppenmaker uiteindelijk zelf in Auschwitz-Birkenau terecht zouden komen en zeker ook niet dat de schrijfster écht de keuze zou nemen om het zo triestig te laten eindigen. Deze scènes hier waren het meest schrijnend van al. Er wordt héél duidelijk afgebeeld wat de banaliteit van het kwaad in WOII betekende: joden werden gezien als goederen, zij die aankwamen in Auschwitz werden ladingen genoemd, hen ‘de douches’ insturen werd gezien als een procedure zoals eender welke andere. Ronduit afschuwelijk als je erbij stil staat dat het om mensen gaat.

Het nawoord van de auteur geeft een extra dimensie hieraan. Ze geeft namelijk toe dat ze eerst dacht dat ze hier niet over kon schrijven, want het is niet verwoorden. Maar ze vond wel dat ze het alsnog moest proberen, want jaren na haar driedaags bezoek aan Auschwitz-Birkenau dacht ze er nog zo vol angst en verbijstering aan terug.
Het einde laat je wat verdwaasd achter. En voor iemand uit de eigenlijk bedoelde doelgroep, zal dit nog heftiger zijn dan voor ons. Dat laat niet weg dat dit boek absoluut een aanrader is en op een heel mooie en kindvriendelijke manier de gruwelen neerzet die er daar gebeurd zijn. Zoals eerder al vermeld: er waren tranen. Het is zeker iets wat gelezen moet worden, want dit is de waarheid. Hoe pijnlijk hij ook is.

Gaos en Livia