Recensie: De geur van groen

Achterflap
Raaf is een gewoon meisje van zestien. Ze houdt van verhalen en is dol op haar beste vriendin May-Lin. Het enige wat haar leven anders maakt dan dat van de meeste tieners, is dat ze blind is.

Gelukkig vertelt May-Lin haar hoe kleuren ruiken en voelen. Zij creëert daarmee een wereld voor hen samen. Dan gebeurt er op een dag iets wat Raafs leven helemaal op zijn kop zet en alle kleuren laat verdwijnen. In een wereld die niet alleen haar kleur maar ook haar glans kwijt is, moet Raaf haar eigen weg zien te vinden.

Dit betreft een recensie-exemplaar (Bedankt uitgeverij Moon!), maar dat heeft onze mening niet beïnvloed. In deze recensie worden er een aantal quotes uit het boek aangehaald die als spoiler gezien kunnen worden.
Cover en achterflap
De cover steekt door de felle kleuren op het wit lekker af. Je ziet jezelf al helemaal aan het zwembad zitten met dit boek in je handen als je in de boekenwinkel staat. Ook de intrigerende titel trekt de aandacht want wat is de geur van groen? Wij denken in ieder geval aan vers gemaaid gras, lentekriebels en zure appels. Als je dan het boek oppakt en de achterflap leest, wordt het toch al iets minder. Pamela Sharon wordt geprezen doordat zij al jarenlang op schrijfsites als Sweek en Wattpad schreef, maar de eerste zin van de achterflap leest alsof het nog steeds op een schrijfsite staat. Begrijp ons niet verkeerd, maar de zin: ‘Raaf is een gewoon meisje van zestien,’ hebben wij ondertussen zo vaak voorbij zien komen dat we er standaard onze ogen voor rollen. De rest van de achterflap maakte het boek voor ons helaas ook een beetje voorspelbaar.

Inhoud
Tijdens het lezen van de geur van groen merk je dat de schrijfster de beste intenties had. Er zit onder andere een alinea in waarin roze wordt benoemd als kleur voor iedereen - niet alleen meisjes en er is ook zeker een poging gedaan om veel diversiteit en representatie in het boek te verwerken zo missen wij vaak gescheiden ouders in boeken. De creativiteit van de schrijfster komt ook regelmatig tot uiting in de manier waarop er naar kleuren wordt gekeken doorheen het boek. De luchtige en bij vlagen erg simpele schrijfstijl maakt dit een boek waar je zonder moeite doorheen vliegt. Het heeft ook maar 208 bladzijden en hoewel het boek van ons best een pagina of honderd langer had gemogen, worden de aanwezige pagina’s best redelijk gebruikt om Raaf een karakterontwikkeling te laten doorgaan. Zo is ze op het einde van het boek duidelijk zelfstandiger dan in het begin, maar moet je er wel goed naar zoeken.

Helaas was het boek het niet voor ons en dat heeft met de volgende punten te maken:
Allereerst was het boek zoals we eerder al zeiden redelijk voorspelbaar. Sommigen van ons vonden zelfs dat als je de diversiteit wegdacht, dit verhaal las als eenzelfde boek dat we al honderd keer eerder lazen. Al kan het natuurlijk altijd meer en dacht een van ons in het begin dat het een lesbisch/biseksueel liefdesverhaal zou zijn met zinnen als: “May-Lin werd me afgenomen, maar ik kreeg er Roan voor terug,” en “Lin is mijn verleden, samen met Roan ga ik mijn toekomst tegemoet.”

Een van de eerste dingen die ons stoorde aan de geur van groen was het feit dat het hoofdpersonage Raaf zo negatief was tegenover haar therapeut. In een generatie waar therapie nog steeds een bepaald stigma heeft, kan het schadelijk zijn om dit door het hele boek heen op zo’n manier weer te geven. Kijken we bijvoorbeeld naar boeken als ‘I wish you all the best’ van Mason Deaver waarin het hoofdpersonage in het begin ook negatief naar therapie kijkt, maar door het boek heen de waarde ervan inziet dan geeft dat uiteindelijk een veel positiever en minder stigmatisch beeld.

Ook de manier waarop Raaf over haar blind zijn spreekt, stootte ons tegen de borst. Dit heeft voornamelijk te maken met, wat ze in het Engels, interne ableism noemen. Interne ableism houdt in dat ook mensen met een beperking negatief over hun beperking denken door de manier waarop dit is geïntegreerd in onze samenleving. Voor ons bleek dat onder andere uit de volgende zinnen:  “Ondanks dat ik er best mag zijn volgens Lin, heb ik nog nooit een serieus vriendje gehad. Hoe graag ik ook wil, ik weet dat er weinig jongens zijn van mijn leeftijd zitten te wachten op iemand die blind is en ik kan ze moeilijk ongelijk geven,” “Alsof ik meer was dan dat blinde meisje,” en “Zoveel toekomstperspectieven zijn er niet voor meisjes zoals ik.” Als dit doorheen het boek was tegengesproken, hadden we er misschien minder een probleem mee gehad, maar dat was nu niet het geval. Ook andere personages lijken hierin mee te gaan en zeggen bijvoorbeeld dat Raafs ouders er altijd voor haar zullen zijn omdat  ‘je een blinde niet aan haar lot overlaat’. Raafs vriendin May-Lin wordt zelfs vergeleken met een blinde geleidehond.

Om door te gaan over May-Lin, wij vonden de vriendschap tussen haar en Raaf uitermate toxic. Dit heeft er onder andere mee te maken dat Raaf van mening is dat zij niet gelijkwaardig zijn. May-Lin brengt doorheen het verhaal ook de nodige girl-on-girl haat (Dáár zijn we zo klaar mee in boeken) en noemt bijvoorbeeld dat Raaf echt niet op Lisa wil lijken, omdat Lisa lijkt op slootwater. Hoewel Raaf aan het einde van het verhaal te kennen geeft dat ze door May-Lin de wereld maar erg eenzijdig zag, spreekt ze zich nergens uit tegen haar en blijft doorheen het boek lovend.  Hun vriendschap wordt vooral in positief daglicht gezet door de flashbacks, maar dan is het voor ons eigenlijk al te laat. May-Lin was voor ons geen sympathiek personage en dat komt waarschijnlijk omdat we niet veel over haar te weten komen. Ze blijft een beetje oppervlakkig op alle vlakken. Zo wordt er de hele tijd naar haar gerefereerd als ‘Aziatisch’ terwijl Azië een heel continent is met allerlei verschillende gebruiken en tradities. Om naar iemand te refereren als ‘Aziatisch’ is alsof je naar een Nederlander refereert als ‘Europeaan’. (Eigenlijk nog erger, aangezien Europa zoveel kleiner is dan Azië). Het is oppervlakkig, ook aan de zijde van de auteur, om dit niet te nuanceren en totaal nietszeggend als cultuur. Daarbij trokken we ook ons wenkbrauwen op dat uitgerekend May-Lin, die ‘Aziatisch’ is, niet van Aziatisch eten houdt. Ten eerste bestaan er zoveel verschillende gerechten, dat dit al op zich vreemd is te noemen. Maar het vreemdste is nog wel dat May-Lin opgegroeid is met het eten, aangezien dat haar cultuur/afkomst is. Hoe kan je dan álles waarmee je opgegroeid bent niet lekker vinden? Het boek bevatte meer van dat soort stereotypen, want Raaf noemt bijvoorbeeld wanneer een jongen tegen haar over zijn beste vriend praat dat ze ‘vast nog in zijn kijk-ik-vind-meisjes-heus-wel-leuk fase,’ zit.

Ook een van de andere hoofdpersonages Roan vonden we niet altijd even sympathiek. Persoonlijk shipte vrijwel niemand van ons hem en Raaf. Op het moment dat Raaf en hij naar Londen vertrekken zijn we zelfs helemaal het tijdsverloop van het boek kwijt. Was het drie hoofdstukken terug niet nog kerst? Moet Raaf niet naar school? Zitten we al in de voorjaarsvakantie? Minderjarige kinderen hebben toestemming van hun beide ouders nodig om te mogen vliegen en in Raafs geval zijn haar ouders niet op de hoogte van haar reisje. Wij vroegen ons dan ook af of Raaf op dat moment al achttien is, maar hebben werkelijk geen idee. Zo staat op de achterflap dat Raaf 16 is, gaat ze in een flashback eten kopen voor haar 17de verjaardag en er verstrijkt doorheen het boek meer dan een half jaar. In Londen praten Roan en Raaf ook over het krijgen van kinderen terwijl ze elkaar voor ons geval nauwelijks drie minuten kennen. (En nog een kantnota: wie denkt er op die leeftijd al aan kinderen krijgen met degene met wie ze een relatie hebben?). Op een gegeven moment gingen we zelfs twijfelen aan het schooljaar waarin Raaf zich bevond, ja, het voorexamenjaar, maar op welk niveau en zijn mensen dan 16/17/18?

Naast die onduidelijkheden en de personages die niet echt tot ons spraken, vonden we de vlotte schrijfstijl niet overal even geslaagd. De dialogen in het boek lazen vaak geforceerd en alsof ze geschreven waren door iemand die niet veel tijd onder tieners spendeert. We lezen tegenwoordig dat auteurs worden aangemoedigd om hun taalgebruik te versimpelen voor tieners, maar niet alleen raden wij dat af, dat was hier ook absoluut niet geslaagd. Zo werden onder andere de woorden bitch, fuck, kut en jezus genoemd, maar kennen wij niemand die zijn beste vriendin na het eerste jaar van de middelbare school nog met ‘bitch’ aanspreekt. Dit nemen we Pamela Sharon echter niet echt kwalijk aangezien vrijwel alle originele Nederlandstalige auteurs hier last van lijken te hebben. Het maakte echter wel dat onze leeservaring per bladzijde minder werd en dat is jammer. Het leek op een gegeven moment meer bedoelt voor volwassenen die YA lezen dan tieners. Ook door zinnen als "Mijn ademhaling maakt wolkjes in de lucht," en "Ik wilde dat ik het standbeeld mocht aanraken. Vanaf een afstand voel ik de koelte van het marmer," maakten onze leeservaring minder. Niet alleen vroegen we ons af of je wolkjes in de lucht kunt opmerken als je niet kunt zien, maar hoe dicht moet je in een museum op een standbeeld staan om het marmer te kunnen voelen?

Conclusie
Al met al zal dit een boek waarschijnlijk een boel mensen aanspreken, maar het deed het het niet voor ons. Wij geven het helaas daarom ook maar twee sterren. Desalniettemin zijn we benieuwd waar Pamela Sharon in de toekomst mee zal komen want potentie is er met zo’n vlotte pen wel zeker.

---

De leden van Kladblog