Hoe mijn liefde voor lezen sneuvelde – en weer herrees

Enkele maanden geleden maakte ik mijn Goodreads account aan. Enkele maanden geleden?, hoor ik jullie denken. Is dat niet laat? Dat is zeker laat, maar dat laten we voor nu in het midden houden. Waar het op neer komt, was dat me gevraagd werd een challenge in te voeren. Hoeveel boeken wilde ik dit jaar lezen? Het was april. Ik had er ongeveer drie gelezen. Niet veel, maar ik nam het mezelf niet kwalijk. Ik had het druk gehad. Dus besloot ik de teller laag te zetten. Vijftien boeken. Dat moest wel lukken, toch?
Zodra ik het nummertje 15 invulde, klonk er een stemmetje in mijn hoofd: Wat is dit nou, Louise? Je was toch altijd zo’n fanatieke lezer? Waar zijn die tijden dat je iedere week na muziekles naar de bibliotheek ging, zeven boeken leende, en die de volgende week gelezen in kon leveren?
In de prullenbak, was het antwoord.
Vroeger las ik alles wat los en vast zat. Het was mijn grootste hobby. Ik verslond boeken. Op school zat ik vol spanning te wachten tot ik eindelijk naar huis kon om mijn boek uit te lezen. Het was geen hoog literair werk. Het beste boek dat ik op mijn dertiende las, was het derde deel uit de Twilight-reeks. Iets waar ik achteraf misschien niet trots op moet zijn, maar dat neemt niet weg dat ik er onwijs van genoot. Zoals ik van alle boeken genoot.
(Behalve horror, maar daar zal ik later eens over uitweiden.)
Toen kwamen de laatste jaren van mijn middelbare school en kwam de verplichte leeslijst. Op die beruchte website die een deel van jullie wel zal kennen, toen nog lezenvoordelijst.nl, moesten we een boek uitzoeken. Vier boeken per jaar, drie jaar lang. Geen vampierromannetjes. Geen Pretty Little Liars of een spannend historisch verhaal. Maar Echte Literatuur. Een van de eerste boeken die ik moest lezen: Het Behouden Huis van W.F. Hermans.
Nu, begrijp me niet verkeerd. Het zijn objectief vast goede boeken. Maar ik vond het een verschrikking. Lezen, mijn favoriete hobby, hetgeen dat me wegtrok uit de realiteit, was opeens iets dat moest. En dat bovendien stom was.
Je begrijpt wel; de lol was er algauw af.
Dat niet alleen: plotseling draaide het om literatuur. The Hunger Games lezen was niet goed genoeg. Je moest écht werk lezen. De Grote Drie van de naoorlogse literatuur. Die, opnieuw, objectief vast goed zijn. Historisch ook, vast wel. Maar ik vond het helemaal niets.
Ergens in die drie jaar is mijn liefde voor lezen een vroege dood gestorven. Gesneuveld tussen de nihilistische passages uit Het Behouden Huis. Ik had die liefde al goed en wel begraven toen ik ging studeren. Wie leest er tenslotte nog als ze iedere dag pagina’s uit een dik studieboek moeten lezen? Daar is geen tijd voor. Er zijn ook nog vrienden, en Netflix. Laten we niet vergeten dat boek dat je nog altijd af wilt schrijven. Er is zo veel te doen. Waarom zou ik lezen?
Op een gegeven moment bemerkte ik dat ik het lezen begon te missen.
Het was geen evident gemis. Geen brandend verlangen. Het sloop erin. Ik merkte dat het ontspannend om in het weekend de bijlages van de krant te lezen. Toen mijn moeder mij een interview met Griet op de Beeck stuurde – jij leest toch graag? Misschien vind je dit wat! – realiseerde me dat ik graag een boek van haar wilde lezen. Ik besloot bij de bieb te gaan. Laagdrempelig, kostte me nauwelijks wat met mijn studentenkaart. Ik leende een paar boeken. Las een paar boeken. Niet veel. Die vijftien per jaar haalde ik net, wellicht, en pas toen ik al twee jaar van school af was.
Maar wat lees je als je in de twintig bent? Het volwassenenschap is uiterst verwarrend. Er zijn zoveel dingen om uit te kiezen. Het Young Adult-schap is tenminste lekker overzichtelijk. Het is klein. De meeste dingen komen wel voorbij op het internet, of je hoort ervan via vrienden. Maar was ik nog wel een Young Adult? Officieel ben je dat tot je vijfentwintigste, maar… ontgroei je niet op een gegeven moment de vampierromances tussen een meisje van zestien en een kerel die de wereldoorlogen heeft meegemaakt?
Het antwoord op die vraag is: ja.
Maar dat betekent niet dat er niet meer is binnen de Young Adult.
Het eerste Young Adult-boek dat ik las sinds mijn boekenliefde gesneuveld was, kan ik me eerlijk gezegd niet meer herinneren. Er was geen “boek dat de liefde voor het lezen in me deed herrijzen”. Ik las Murakami, ik las Hendrik Groen, ik las het eerste Iskari boek. Ik las boeken die ik leuk vond en boeken die ongelezen op mijn nachtkastje bleven liggen. Ik las The Great Gatsby, want ik besefte dat ik die nooit eerder gelezen had. Ik las de Twilight jubileumeditie (o, de herinneringen) en waagde me zelfs aan een boek dat ik op de middelbare school zo had gehaat. Het viel mee. Het viel allemaal wel mee. Ik las het niet uit, maar ik leerde wel dat het lang niet zo verschrikkelijk was als ik het toen had gevonden.
Ik las van alles en langzaam begon ik meer te lezen. Ik ging door de boeken die ik vroeger kocht, toen al mijn zakgeld er nog aan op ging. Ik herlas een paar. Ze waren geen literaire meesterwerken, maar ze waren wel leuk. Ik had er lol in. En: mijn schrijven ging erop vooruit.
Want van lezen leer je als schrijver toch nog het meest.
Wat ik precies met dit artikel wil zeggen, is mijzelf ook niet helemaal duidelijk. Ik denk dat het dient als een vorm van herkenning. Veel fanatieke lezers die ik ken, hebben hun liefde zien sneuvelen over verplicht literair werk op school. En als het niet daar sneuvelde, dan was het wel op een ander moment, omdat ze de tijd er niet meer voor hadden. Anderen maakten er hun beroep van en die mensen bewonder ik ten zeerste, maar ik ben blij dat ik dat niet heb gedaan.
Voor mij is lezen een hobby. Het is iets wat me ontspant. Het is iets dat ik graag doe wanneer ik ’s avonds in bed lig, mijn hoofd vol van een drukke dag. Als ik afleiding zoek. Of als ik lang in de trein moet en geen zin heb om de hele tijd uit het raam te staren of berichtjes te beantwoorden op mijn telefoon.
Lezen betekent voor iedereen iets anders. Voor mij betekent het rust. Ik ben blij dat ik mijn liefde voor lezen terug heb gevonden.


Wat heeft jouw liefde voor lezen allemaal ondergaan in de afgelopen jaren? Heb jij ook weleens periodes gehad waarin je zeker wist dat je de felbegeerde titel ‘Boekenwurm’ kwijt was? Laat het weten, zodat we ons leed gezamenlijk kunnen delen.

Louise