Young adult als foutief gebruikte marketingterm

Het is niet te ontkennen dat young adult-boeken de afgelopen tien jaar enorm in opkomst zijn gekomen. Waar de sporadische werken in deze categorie vroeger tussen de kinderboeken werden verstopt, heeft elke zichzelf respecterende boekhandel nu een heuse young adult-kast. Maar dat deze categorie boeken nu zo populair is, wil nog niet zeggen dat je zomaar boeken onder de noemer young adult kunt scharen. Soms komen er boeken voorbij die als dusdanig gepromoot worden, terwijl de schrijver toch niet echt lijkt te weten wat deze categorie inhoudt. Is de term young adult een strategische marketingtoevoeging geworden?

Laat ik beginnen met het meest voor de hand liggende criterium waar een young adult-boek aan moet voldoen: de leeftijd van de personages. Ze mogen niet te oud zijn, maar ook niet te jong. Ik heb weleens een boek gelezen waarin de hoofdpersonen in de twintig waren en dat toch als young adult werd neergezet. Waarom ik dit niet vind kloppen zal ik later nog op terugkomen. De lezers van young adult kunnen best in de twintig zijn, of zelfs ouder, maar voor de personages ligt dit anders. Meestal hebben zij een leeftijd tussen de zestien en de achttien jaar. Denk maar aan de bekende voorbeelden als Katniss Everdeen (16), Hazel Grace Lancaster (16) en America Singer (17). Aan de andere kant mogen ze ook weer niet te jong zijn. Carry Slee bijvoorbeeld heeft een heleboel boeken geschreven over personages die rond de dertien/veertien zijn. Dit valt dan weer meer onder kinderboeken. Laat je bij het kijken naar de leeftijd van een personage ook vooral niet te veel misleiden door de term jonge volwassenen. Want hoewel iemand van begin twintig ook een jonge volwassene is, past een personage van die leeftijd meer bij een ander soort boeken.

Wat verder relevant is, is de levensfase waarin het personage zich bevindt. Dit is niet hetzelfde als leeftijd. Je kunt namelijk bij wijze van spreken ook op je twaalfde naar de universiteit gaan. Waar het om gaat is dat hoofdpersonen in young adult-boeken meestal op de middelbare school zitten, en dan specifiek in de laatste twee of drie jaar daarvan. Ze ontdekken hun eigen identiteit, ontmoeten hun eerste vriendje of vriendinnetje en beleven hun eerste zoen. Zelfs áls young adult-personages al seks hebben, wordt dit nog niet expliciet beschreven.

Dat brengt me meteen op het volgende punt: levenservaring. Wanneer je een boek leest met personages van in de twintig en ze qua romantische verwikkelingen niet meer doen dan zoenen, komt dit kinderachtig over. Natuurlijk, het kan heel fijn zijn om te zoenen met iemand die je leuk vindt, maar denk je niet dat de gedachten van een twintiger verder gaan dan dat? Ook degenen die op deze leeftijd hun eerste keer seks nog moeten hebben, zullen wel begrijpen dat dit iets is wat bij hun leeftijd past. Daarom hangt dit een beetje samen met het vorige punt. Wanneer een boek hoofdpersonen van twintig of ouder bevat, past het beter binnen de categorie new adult.

Daarnaast mag een young adult ook niet te simpel zijn. We hebben het hier over jongvolwassenen, niet over kinderen, dus ze hoeven niet betutteld te worden. Het moet vooral niet te oppervlakkig zijn. Jongeren wéten dat er ellende is in de wereld. Ze hebben ook altijd hun eigen problemen en deze hoeven niet per se groot te zijn, maar dat komt wel geregeld voor. Denk maar eens aan alle dystopische boeken waarin tienerhelden gedwongen worden hun eigen menselijkheid onder ogen te zien in hun strijd tegen een corrupt regime of een bloeddorstige dictator. We hebben het over meer dan een simpel liefdesverhaal van twee tieners die bij elkaar in de klas zitten en verder geen echte problemen hebben in hun leven. Zo las ik bijvoorbeeld ooit ‘Onder de ketchupwolken’ van Annabel Pitcher en dit vond ik best wel een simpel boek voor iets wat als young adult neergezet wordt.
Hierbij hoort ook de woordkeuze van de auteur. Je hoeft niet elke zin vol te stampen met woorden die al sinds 1917 niet meer gebruikt worden, maar je moet ook weer geen Jip-en-Janneke-taal gaan uitslaan. Mijn advies zou zijn dat schrijvers zouden moeten schrijven zoals ze tegen hun beste vrienden zouden praten. En als de lezer dan toch een woord niet begrijpt, is hij of zij oud genoeg om Google (of de ouderwetse Van Dale) om hulp te vragen.

De conclusie van dit artikel is dat uitgevers niet zomaar hun boeken als young adult kunnen promoten alleen maar omdat ze dan denken meer te verkopen. Een echt young adult-boek moet wel degelijk aan bepaalde elementen voldoen. En als het daar niet aan voldoet, past het misschien beter onder een andere categorie.

FENNA