Worldbuilding: Tips & Tricks

In iedere soort fictie is het belangrijk: worldbuilding. Al schrijf je een thriller die zich afspeelt in Antwerpen, worldbuilding blijft een belangrijk onderdeel van het uiteindelijke verhaal: het weergeven van de stad in woorden, het doen tot leven komen van deze plek op de pagina.

Maar natuurlijk, worldbuilding is een groter onderdeel in fantasy, science fiction en alle daarvan afgeleide genres. Dit soort verhalen gaan immers vaak gepaard met het tot leven brengen van een niet-bestaande wereld die jij, als schrijver, helemaal van nul moet opbouwen. Voor sommigen is het maken van een nieuwe wereld een van hun talenten, maar voor anderen is het ook dat ene wat hen tegenhoudt om fantasy of scifi verhalen te schrijven. Dit artikel is voornamelijk voor deze laatste groep. Ik zal enkele punten geven om op te letten bij het schrijven van een fantasy of science fiction.

1. Zoek een inspiratiebron. Als je dat hebt, kun je de sfeer die je wil creëren bepalen, en sfeer is een héél groot deel van worldbuilding. Wil je in je high fantasy een setting die doet denken aan de Klassieke Oudheid? Misschien wil je een science fiction á la Star Wars en Space Opera? Of wil je meer steampunk en victoriaans tijdperk? Het ‘kiezen’ van zo’n inspiratiebron is natuurlijk niet binden en je kan er zo los en strak mee omgaan als je wil. Maar wanneer je in het verhaal vast komt te zitten door de beschrijvingen, weet je wel welke termen je in Google moet gooien.
2. Breng je wereld in kaart. Het is een cliché, maar zelfs al heb je de meest lelijke kaart ooit gemaakt, het is een van de beste leidraden om te hebben - of je boek zich nu in een stad of in een heel land afspeelt. Je kan makkelijker locaties bepalen, routes vastleggen en het is ook gewoon heel cool om je wereld op papier te zien.
3. Denk ook na over de politieke opbouw van je fictieve wereld. Leg de machtsverhoudingen vast (monarchie, dictatuur, democratie, theocratie, weet ik veel) en denk na over de religie (in wat geloven de verschillende groepen van het land? Hechten ze er veel waarde aan? Is het wáár - als in, zijn de goden ook actief betrokken in je wereld of zijn ze meer iets waar blindelings op vertrouwd wordt, of ze nu echt bestaan of niet) en over andere sociale kwesties zoals armoede (is het er veel of niet?), discriminatie, racisme, feminisme, omgang met lgbtq+ groepen en veel meer.
4. In diezelfde sfeer is het ook handig na te denken over de magische elementen van je verhaal, voornamelijk de magie. Is magie geïnstitutionaliseerd of is het eerder ‘rogue’. Is magie een logisch systeem of eerder een kwestie van instinct en gevoel? Hoe worden de gebruikers van magie behandeld en zijn er veel mensen die magie kunnen hanteren?
   In science fiction kun je dit spiegelen aan het gebruik van technologie: welke technologie is voor iedereen beschikbaar en welke niet? Wie mag wat gebruiken, en waarom?
5. TAAL - zijn de talen in jouw wereld (exacte) spiegelingen van onze wereld of zijn het hele andere talen, zijn er veel verschillende talen, spreken ze op de locatie meerdere talen of is er één taal?
6. Dit brengt tot het vastleggen van je personages. De namen van je personages zijn in het beste geval ook gelinkt aan de taal van hun gebied of bevolkingsgroep. Als alles in je wereld Nederlandstalige termen heeft (het Zwarte Kasteel, de Rode Tempel, het Plein van Benijd, weet ik veel) dan is het nogal vreemd wanneer je personage Charles Driver heet.
7. In de sfeer van personages; denk weer na over hun positie binnen het politieke (en religieuze) systeem. Het is veel belangrijker dan je denkt. Het is niet logisch wanneer een personage dat opgroeide in sloppenwijken helemaal pro de adel is, bijvoorbeeld. Behalve misschien om religieuze of geïnstitutionaliseerde ideeën!
8. Losstaand van al deze zaken om het opbouwen en uitwerken van een wereld, moet je tijdens het schrijven de wereld natuurlijk nog echt doen lijken. Hoe? BESCHRIJVINGEN. Ik weet dat veel mensen van lange beschrijvingen niet bepaald fan zijn, maar als auteur is het zeker in het begin belangrijke uitvoerig te beschrijven. Overtollige beschrijvingen kan je in versie twee altijd schrappen (mijn eerste drie hoofdstukken zijn meestal dan 1000 woorden korter.) Door helemaal tot in details te beschrijven en benoemen, maak je voor jezelf veel meer duidelijk en kan je de sfeer grijpen.
9. You do you, boo! Ik kan zo veel tips geven als ik wil, uiteindelijk is het gewoon vallen en opstaan en je kan het zeker wel.

Livia