Vrouwen: verdeel en heers

Op 8 maart was het internationale vrouwendag, een dag bedoeld om alle vrouwen wereldwijd een gevoel van solidariteit te geven. Het is een dag die in teken staat van strijdbaarheid en vanaf 1912 in Nederland wordt gevierd toen vrouwen demonstreerden voor bijvoorbeeld het kiesrecht. In België geldt 11 november officieel als nationale vrouwendag en een wetsvoorstel dat is ingediend om dit ook in België 8 maart maken, sleept al sinds het begin van deze eeuw voort.

Internationale vrouwendag is een uiterst vreemd iets om mee te maken, eigenlijk. Opeens spoelt heel sociaal media over met quotes en foto’s en praat iedereen over de vrouwen die hem of haar inspireerden. En je kunt zeggen wat je wilt, maar hoe vaak zie je een hele groep vrouwen het op zo’n groot vlak met elkaar eens zijn? Internationale vrouwendag is voor alle vrouwen. Het is voor lesbische vrouwen, niet-westerse vrouwen, vrouwen die lichamelijke of psychische obstakels ondervinden, het is voor biseksuele vrouwen, het is voor zwarte vrouwen, het is voor witte vrouwen, het is voor religieuze vrouwen en vrouwen die in helemaal niets geloven. Voor even kunnen we heel naïef vergeten welke verschillen ons normaal uit elkaar drijven, omdat we ons richten op de dingen die ons binden, ons vrouwzijn. Niet per definitie van buiten, maar van binnen.

Als ik aan internationale vrouwendag denk, dan denk ik aan mijn vriendinnengroep en het gevoel van ‘sisterhood’ dat ik altijd van hen krijg. Bij internationale vrouwendag denk ik aan mijn moeder en aan het feit dat haar blik op de wereld die van mij gekleurd heeft. Bij internationale vrouwendag denk ik aan mijn middelbare school en hoe ik een van mijn beste vriendinnen kwijtraakte toen we allebei verliefd werden op dezelfde jongen.

Op internationale vrouwendag denk ik aan de gedachte dat hoewel we 24 uur lang een groep zijn, we morgen elkaar zowel bewust als onbewust weer neerhalen. Een groep vrouwen is tof, maar ook krachtig en intimiderend. En wat doen we met dingen die we intimiderend vinden? Divide et impera oftewel: verdeel en heers.

Hoeveel vrouwen heb jij in je leven al eens horen zeggen dat ze liever mannelijke vrienden had omdat bij mannen minder haat en nijd kwam kijken? Hoevaak heb je wel niet gehoord dat vriendinnen elkaar backstabben als zij daar zelf beter van worden? En hoewel het niet de bedoeling is, hoe vaak merkte je niet dat er een verandering door de lucht zweefde zodra je met meerdere vrouwen in het gezelschap van een of meerdere mannen was? Onbewust willen we toch allemaal de leukste, de knapste en de bijzonderste vrouw zijn. Divide et impera.

Kijk, ik zeg niet dat vrouwen verdeeld en beheerst worden, maar de waarheid is dat nog geen tweehonderd jaar terug vrouwen geen kiesrecht hadden. De waarheid is dat toen er kiesrecht kwam in bijvoorbeeld de Verenigde Staten, eerst blanke vrouwen mochten stemmen en dat het nog een aantal jaren duurde voordat vrouwen met een andere achtergrond die mogelijkheid hadden. Waarom? Omdat als je mensen verdeelt, ze zich nooit samen tegen jou richten. Net zoals in Nederland de eerste jaren alleen mannen mochten stemmen die aan bepaalde inkomenseisen voldeden en lage inkomens buitengesloten werden.

Divide et impera. Het is een Latijnse spreuk die wordt toegeschreven aan Philippus II van Macedonië. Hij hield de macht over Griekse deelstaten door ze tegen elkaar op te zetten. Hij gaf ze allemaal andere privileges die ervoor zorgden dat ze alleen maar elkaars verschillen zagen en zich nooit gezamenlijk tegen hem keerden. Het is een spreuk die ook nu nog doorsijpelt in onze cultuur. Mensen staan in hun recht om gelijkwaardige producten met elkaar te vergelijken, maar Captain Marvel en Wonder Woman worden nu hun films uitzijn, een stuk vaker tegen elkaar gezet dan Captain Marvel bijvoorbeeld tegenover: Iron Man, Captain America, Thor, Ant-Men, Wolverine, Spider-Man of Doctor Strange, terwijl die ook allemaal hun eigen film hebben gekregen. Waarom? Omdat Captain Marvel (van Marvel) en Wonder Woman (van DC) de eerste vrouwelijke hoofdrolspelers zijn met een eigen film in het Superhelden Genre. Na jaren waarin Hollywood ervan overtuigd was dat films met vrouwelijke hoofdpersonages niet zouden verkopen, zijn er twee films die daarin een risico nemen en in plaats van dat we deze films in ons midden opnemen, zetten we ze tegenover elkaar. Is het vreemd? Nee, maar de manier waarop het nu gebeurt is wel… opmerkelijk. Ik heb in ieder geval nog nooit een match-up gezien tussen twee mannelijke superhelden waarin er ook werd gekeken hoeveel kleren de hoofdrolspelers aanhadden en hoe sexy ze eruit zagen. Nu wel.

Ik denk dat ik deze blogpost vooral schreef omdat ik op internationale vrouwendag een social media platform opende en het eerste artikel wat ik zag was een match-up van Tris en Katniss. Twee sterke en vrouwelijke hoofdpersonages die tegenover elkaar werden gezet en met daaronder reacties over waarom het ene vrouwelijke personage beter is dan het andere.

Divide et impera. Verdeel en heers. Laten we eens wat vaker terugdenken aan wat ons bindt in plaats van wat ons scheidt.
​

Sophie