Mijn ergernissen over chicklits (en dan vooral Rachel Gibson)

​Er bestaat een kans dat dit artikel enigszins hypocriet gaat zijn, maar toch heb ik na wikken en wegen besloten het te gaan schrijven. Waarom? Omdat ik van mening ben dat zelfs in een genre dat al bekend staat om haar ‘simpelheid’ en hoge feelgood-gehalte, je toch kritisch mag blijven kijken naar de inhoud van de boeken. Helemaal als soms de ergernis over het boek groter is dan het genot.

Laat ik beginnen met het volgende feit: ik houd van chicklits. Ik houd van romantische verhalen met humor, met knappe mannen, mooie vrouwen, vrouwen die met hun gewicht in de maag zitten, lastige schoonmoeders en zinderende liefde.

Maar er zit ook zoveel onlogica in en scènes waar je ogen nog net niet uit hun kassen van rollen dat ik mijn hoofd soms wel tegen de muur wil slaan van ergernis.

Als je het hebt over chicklits, dan zijn er een aantal namen die direct in je hoofd opkomen. Ik noem er een paar: Rachel Gibson, Jill Mansel, Sophie Kinsella. Nu ben ik een groot fan van Sophie Kinsella, dus wil ik daar geen woord over vuil maken. Van de drie genoemde namen, heeft zij de meeste variatie en verrassingselementen in haar boeken zitten. In tegenstelling tot die van Jill en Rachel, die soms nog net niet uit elkaar vallen van simpelheid.

Voor een groot aantal lezers is dit waarschijnlijk precies waar ze naar zoeken: een simpel verhaal waar je niet bij na hoeft te denken en met een garantie op een goed einde. Nu is daar niets mis mee, iedereen heeft zo zijn voorkeuren, maar er zijn wel een aantal punten waar ik me groen en geel aan erger bij dit soort verhalen.

Bijvoorbeeld: laatst deed ik een poging om in een boek van Rachel Gibson te beginnen.
Het heet Verboden terrein en terwijl de hoofdpersoon op de begrafenis van haar stiefvader is, wordt er anderhalve pagina besteed aan Nick, waardoor je na zinnen als: ‘Een vale Levi’s spijkerbroek spande strak om zijn bovenbenen, omvatte zijn kruis en bedekte zijn lange benen met de zachte stof.’ weet je al dat de hoofdpersonen binnen een pagina of tweehonderd zoenen, seks hebben, ruzie krijgen en hij haar waarschijnlijk aan het einde ten huwelijk vraagt. (1) Volgens mij is het de bedóéling dat een broek je edele delen bedekt, dus zo bijzonder is dat niet en 2) moet het?)

Dat brengt me direct bij het eerste punt: het overseksualiseren van de hoofdpersonen. In de boeken van Rachel Gibson gaat het voornamelijk over het uiterlijk van de personages. Zo had de hoofdpersoon uit Weet wie je date wilde, blonde haren, blauwe ogen die oplichten wanneer ze opgewonden raakt en een fors achterwerk, wat nota bene de reden is dat ze het uit heeft gemaakt met haar vorige vriend. (Even, in welk universum is een grote bilpartij een reden om het uit te maken?) Dit is letterlijk het enige wat me bij is gebleven van de hoofdpersoon: wat de man precies aantrekkelijk vond aan haar, omdat het een keer of duizend werd benoemd. Niet hoe ze was, geen karaktereigenschappen, alleen maar dat haar uiterlijk nog steeds sexy was, ondanks dat het een ruime decennia geleden was dat de tortelduiven elkaar hadden gezien.

Het gevolg is dat de hoofdpersonen ontzettend vlak blijven. De vrouwen zijn redelijk algemeen en krijgen een of twee hoofdeigenschappen mee waar je vooral achter komt doordat het over hen wordt gezegd, niet omdat ze het daadwerkelijk echt zijn. De mannen zijn nóg algemener: ontzettend knap en gespierd, maar het enige waar ze mee bezig zijn, is hun werk en hoe opgewonden ze worden van de vrouwelijke hoofdpersoon. Alsof mannen écht alleen maar denken met hun kleine vriend. De wisseling van perspectief heeft zelden tot doel om de lezer inzicht te geven in hoe de man is, maar meer om aan te tonen dat hij wel echt helemaal honderd procent verliefd is op de vrouw. Alsof het vanaf zin één nog niet duidelijk is dat dat gaat gebeuren.

Hobby’s en werk zijn er omdat mensen die nu eenmaal hebben, maar het wordt ook voornamelijk gebruikt als middel om het personage nóg aantrekkelijker te maken: een voormalig professioneel honkbalspeler, een hoge positie in het leger. Naast woeste aantrekkelijkheid hebben de mannen dus ook nog geluk met hun baan, die over het algemeen als ‘sexy’ wordt gezien.

Misschien komt dit nu over als spuierij (en misschien is het het ook wel een beetje) maar eerlijk gezegd kan ik hier best wel een beetje geërgerd van worden. De gemiddelde lezer is geen Victoria’s Secret model met wilde blonde haren en benen van twee meter met als enige ‘minpunt’ een dikke kont, maar door zo de nadruk op het geweldige uiterlijk te leggen en de lezer het idee te geven dat het daar om draait voor de hoofdpersonen, is wel een verkeerd signaal.

Daarnaast zit er nog een patroon in haar boeken die me niet helemaal bevalt: in een groot aantal van haar verhalen eindigt het ermee dat de vrouw ten huwelijk gevraagd wordt. Prima, niets mis mee, tenzij de hoofdpersonages elkaar net een week kennen en het de grootste onzin is dat je dan al weet dat je voor altijd bij elkaar gaat blijven. Zelfs na een paar maanden is dat al vrij snel. Het voelt dan echt als: ‘O ja, dat moet ook nog even. Huisje boompje beestje en de lezer is weer gelukkig’. Nou, nee dus. Er bestaat ook zoiets als realistisch schrijven. Dit valt daar totaal niet onder.

Zijn er dan totaal geen positieve punten? Jazeker wel. De boeken zijn vlot geschreven, waardoor je ze - mocht je verder komen dan bladzijde vijf - binnen een dag uit kan hebben. Rachel probeert in een aantal van haar boeken diverse hoofdpersonen te gebruiken, waar ik dan wel weer voor ben, hoewel het ook niet helemaal opweegt tegen het hoge cowboystereotypegehalte in haar gemiddelde roman.

Het punt is dat ik graag zou zien dat wereldberoemde schrijfsters als Rachel en Jill iets meer meegeven in hun boeken. Bodypositivity, verrassingselementen, iets minder omschrijvingen van perfecte kaaklijnen en strakke broeken die een kruis omvatten. Ik wil karakters waar ik echt bij mee kan leven omdat ze uniek zijn, driedimensionaal en wat ingewikkelder dan een gestrikte veter. Ik snap dat chicklit geen hoogstaande literatuur is (godzijdank niet) maar mensen met zo’n groot platform mogen er van mij wel iets meer gebruik van maken.

Mara

​